Buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtika kafedrasi

Jami 

100s 

 

 

 

 

 

---

181 

 

Agoniya (grech) borba  

 

Ambulatoriya (lat) 

podvijniy xolyachiy   

 

 

Akrosianoz (grech) krayniy samiy 

otdalenniy, visokiy. 

 

Akromegaliya (grech) krayniy samiy 

otdalenniy, visokiy. 

 

 

 

 

Anamnez (grech) vospominaniye 

 

 

Anasarka (grech) pristavka, 

oznachaYushaya dvejeniye verx, 

usulennoy deystviye, obratnoy, 

protivopolojnoy deystviye grech.(myaso) 

 

Antropometriya (grech) chelovek grech. 

(mera) 

 

Artrit (grech). Sustav chastitsa 

 

 

Astenik (grech) bessiliye, slabost 

 

 

Assit (grech) brYushnaya vodyanka 

  Olim arafasida ro‘y beradigan xolat  

 

Davolash profilaktik muassasi bo‘lib, shifoxonadan 

tashqari tibbiy yordan ko‘rsatishga mo‘ljallangan. 

Tarkibida ko‘pi bilan 5 ta vrachlik shtati bo‘ladi.  

 

Odam tanasi distal qismlari, tirnoqlar, burun uchi, 

quloq pastki uchlarning ko‘kimtir tusga kirishi 

 

Gipofiz va gipotalamus shikastlanishi natijasida 

kelib chiqadigan neyroendokrin kasallik bo‘lib, 

qo‘l-oyoq panjasi, Yuz skeleti suyaklari, ichki 

organlarning kattalashishi va moddalar 

almashinuvining buzilishi bilan ifidalanadi. 

 

 

Bemordan bemorning o‘zi haqida va kasallikning 

paydo bo‘lishi va rivojlanishi to‘g‘risida surishtirish 

 

Butun teri osti kletchatkasining shishib ketishi, 

tarqalgan shish 

 

 

Odam gavdasining turli qismlari, vazni va bo‘yini 

o‘lchash 

 

 

Bo‘g‘imning yallig‘lanishi 

 

Gavda bo‘y o‘lchovlarining ko‘ndalang 

o‘lchovlariga nisbatan haddan tashqari katta 

bo‘lishini xarakterlovchi odam tuzilishining turi. 

 

Qorin bo‘shlig‘ida erkin sYuqlikning yig‘ilishi 

 

---

182 

 

 

Auskultasiya (lat) vislushivat 

 

 

Bolezn (grech) nedug, bolezn 

 

Vezikula (lat) umenshitelno, puzir 

 

Vitiligo (lat) porok, porcha 

 

 

Gimeplegiya (grech) poluudar 

 

 

Paraplegiya  

 

Tetraplegiya  

 

Gerpes (grech) polzuchaya 

 

 

Gigantizn (grech) velikan, gigant 

 

 

Gigiyena (grech) prinosyashiy zdorovye, 

selebniy. Boginya zdorovya (u drevnix 

grekov) 

 

 

Giperpigmentatsiya (grech) pristavka, 

nad, sverx, chrezmernoye povisheniye, 

uvelichenie chego-libo 

Tovush hodisalarini ularning eshitilishi bilan 

bog‘liq bo‘lgan eshitib ko‘rishga asoslangan ichki 

organlarning asosiy usuli 

 

Organizmning zararlanishiga javoban reaksiyasi 

 

Seroz ekssudat bilan to‘lgan (diametri 5 mm gacha 

bo‘lgan) pufakcha holidagi toshmaning birlamchi 

morfologik elementi 

Terida katta-kichikligi va turlari har xil bo‘lgan 

pigmentsizlangan oq dog‘larning paydo bo‘lishi 

 

Gavda bir bo‘lagi mushaklarining falaji (yarim, bir 

tomonlama). Qo‘l-oyoqlarining (ko‘ndalang) falaji. 

 

Barcha qo‘l-oyoqlarining falajlanishi 

 

Barcha qo‘l-oyoqlarining falajlanishi 

 

Teri va shilliq pardalarga pufakchalar ko‘rinishida 

toshmalar toshishi (uchiq) 

 

Klinik sindrom bo‘lib bo‘yning xaddan tashqari 

o‘sib ketishi bilan xarakterlanadi (erkaklar 200 sm 

dan, ayollar 180 sm dan baland bo‘ladi) yoki tana 

ayrim qismlarining juda ham kattalashib ketishi. 

 

Tashqi muxit omillarning odam sog‘ligiga ta‘sirini 

o‘rganadigan axoli yashaydigan joylarni, 

odamlarning turmush va ishlash sharoitlarini 

sog‘lomlashtirishga qaratilgan chora-tadbirlar. 

 

Teri qoplamlari va shilliq pardalarning qoramtir 

rangga zo‘r berib bo‘yalishi. 

 

 

---

183 

 

 

Giperstenik (grech) sila 

 

 

 

Gospital (lat) gostepriimniy 

 

 

 

Gospitalizirovat  

 

 

Gipertermiya (grech) teplota 

 

 

Gipertermiya (grech) pristavka, 

oznachaYushaya: pod, nije, snizu, 

ponijeniye, umensheniye 

nedostatochnost, slabaya virajennost  

 

Gorb (lat) bugor 

 

 

Depigmentatsiya (lat) oznachaYushaya: 

prekrashenie, udaleniye, ustraneniye, 

izbavleniye ot chego-libo; dvijeniye vniz  

 

Deontologiya doljnoe nadlejashee nauka, 

ucheniye. Vrachebnoe deontologiya 

 

 

 

Diagnoz raspoznavaniye (grech) 

Gavda ko‘ndalang o‘lchovlarining bo‘ylama 

o‘lchovlariga nisbatan katta bo‘lishi va to‘sh suyagi 

osti burchagining o‘tmas bo‘lishi bilan 

xarakterlanadigan kishi tanasining tuzilishi tipi 

 

 

Harbiy xizmatchilarni stasionar davolashga 

mo‘ljallangan davolash muassasi (shifoxona) 

 

Bemorni tekshirish va davolash uchun shifoxona 

(kasalxona) ga yotqizish 

 

 

Gavda harorati oshgan holda organizmning issiqlab 

ketishi  

 

 

Tana haroratining pasayishi 

 

 

Ro‘yi-rost ifodalangan kifoz bilan 

xarakterlanadidan ko‘krak qafasi va umurtqa 

pag‘onasaning qiyshayib qolishi (deformatsiyasi), 

bukirlik. 

 

To‘qimalarning qisman yoki tamomila 

pigmentsizlanishi 

 

Shifokorning burchi va vazifalari haqidagi ta‘limot 

axloq etik qonun -qoidalari bemorlar va 

hamkasblari bilan o‘zaro munosabatlarini o‘z ichiga 

oladigan vrachning o‘zini qanday tutish haqidagi 

ilm-fan 

 

Gavda normal qismi shaklining biror organining 

o‘zgarishi (aynishi) turi, formasi. Kasallikning 

og‘ir- yengilligini aniqlash 

---

184 

 

 

 

Diagnostika sposobnost raspoznavat 

(grech) 

 

Dinamika sila, deystviye (grech) 

 

Irradiatsiya boley ozaryat, ocveshat (let) 

 

 

Kaxeksiya istosheniye, xudosochniye 

(grech) 

Klinika—grech 

 

 

Klonicheskiy smyatenie, sutoloka (grech) 

 

Koylonixiya  

 

Koma spyachka (grech) 

 

 

 

Konstitutsiya  

 

 

Kretinizm  

 

 

Krizis-resheniye (grech)  

 

 

Kasallik jarayonini aniqlash 

 

Birorta harakatning, masalan, kasallikning 

rivojlanish bosqichlari 

 

Og‘riqlarning patologik o‘choq chegarasidan 

tashqarida tarqalishi 

 

Xaddan tashqari ozib ketish darajasi 

 

Davolashdan tashqari, ilmiy tekshirish va 

pedagogik o‘tkaziladigan davolash (stasinar) 

muassasi 

 

Mushaklarning tez-tez qisqarishi 

 

Tirnoqlar shaklining qoshiqsimon o‘zgarishi 

 

Es-hush susayishining og‘ir darajasi bo‘lib, bunda 

markaziy nerv sistemasi qattiq zararlanib es-hush 

tamomila yo‘qoladi, reflekslar bo‘lmaydi va 

hayotiy muxim funksiyalar izdan chiqadi 

 

Odam gavdasining tuzilishi va shakli, tashqi 

sharoit, sotsioal muxit ta‘sirida kishida paydo 

bo‘ladigan irsiy, morfologik va fiziologik 

xususiyatlar yig‘indisi. 

Gipofiz oldi bo‘lakchasi faoliyatining susayishi 

natijasida aqliy va jismoniy jihatdan o‘smay qolish 

bilan xarakterlanadigan endokrin kasallik. 

 

Potologik jarayon kechishining keskin o‘zgarishi 

(masalan, isitmaning keskin pasayishi) 

 

 

---

185 

 

 

Krapivnitsa  

 

 

Kuratsiya- vedeniye, polzovaniye (lat)  

 

Postoyannaya lixoradka  

 

PoslablyaYushaya lixoradka 

 

Lordoz 

 

Medisiya lechu lechit, vrach, vrachebnoe 

iskustva 

 

 

Monoartrit  

 

Nanizm  

 

Nozologiya- nauka obolezni (grech) 

 

Normosteniya 

 

Ortopnoe  

 

Obratnoe raspolojenie vnutrennix 

organov 

 

Palpasiya  

 

Terida kamroq shilliq pardalarda cheklangan yoki 

diffuz holda joylashadigan qizil dog‘lar, bular 

qichish bilan davom etib, pufakcha holida ko‘tarilib 

turadi. 

Bemorlarni kuzatib borish 

 

Xaroratning doimiy Yuqori bo‘lishi. Ertalab va 

kechqurun harorat o‘rtasidagi farq 1 C dam 

oshmaydi. 

 Ertalab va kechqurun harorat o‘rtasidagi farq 1C 

dan ortiq bunda ertalab harorat kamida 37 C dan 

oshiq bo‘ladi. 

Umurtqa pag‘onasining oldingi qiyshayishi 

 

Kasallikning aniqlashda davolash va uning oldini 

olishga, odamlar salomatligini saqlash va 

mustahkamlashga, qobiliyatina oshirish va umrini 

uzaytirishga qaratilgan ilmiy bilimlar va amaliy 

chora tadbirlar sistemasi 

Faqat bitta bo‘g‘imning yallig‘lanishi 

 

Endokrin kasallik bo‘lib, bo‘yi nixoyatda past 

bo‘lishi, jinsiy jixatdan voyaga yetmaslik bilan 

namoyon bo‘ladi 

Ayrim kasalliklar haqidagi ta‘limot 

 

Kishining gavda tuzilishi to‘g‘ri proporsional 

bo‘lishi bilan farq qiladigan tipi 

Bemorlarning oyoqlarini pastga tushirib turgan 

majburiy o‘tirgan holati 

 

Ichki organlarning butunlay almashinib joylashishi 

 

Asosiy tekshirish usuli bo‘lib bunda bemor 

paypaslab ko‘riladi  

 

Bu teri toshmalaridan bo‘lib teridan biroz 

ko‘tarilgan qattiq tugunchadir 

---

186 

 

Papula-uzelok (grech) 

Paralich- rasslablenie (grech) 

 

Patogenez- stradanie, bolezn (grech) 

vozniknovenie 

 

 

Patognomonichniy sindrom- utkazatel 

 

Patalogiya- stradanie, bolezn (grech)  

 

Perkussiya  

 

Poliklinika 

 

Petexii  

 

 

Propedtvtika- obuchat predvfritelno 

(grech) 

 

Prognoz medisinskiy (grech) znanie 

napered, predskazanie 

 

 

Profilaktika- preduppeditelniy, 

predoxranitelniy (grech) 

 

 

Rubsi posle beremennosti 

 

 

Ish faoliyatining buzilishi natijasida organlarning 

falajlanishi 

Kasallikning rivojlanish va paydo bo‘lish 

mexanizmini o‘rganuvchi meditsina bo‘limi 

 

 

Muayyan kasallikni ko‘rsatuvchi simptom 

 

Kasalliklar haqidagi ta‘limot 

 

Bemorni tikillatib ko‘rish yo‘li bilan tekshirish 

metodi 

Ixtisoslashtirilgan davolash-profilaktika muassasasi 

bo‘lib, u murojaat qilib kelgan bemorlarga va uyida 

tibbiy yordam ko‘rsatadi 

 

Bosib ko‘rilganda yo‘qolmaydigan nuqta-nuqta 

holidagi teri ostiga qon quyilishi (petexiyalar) 

 

Bu talabalarga kasalliklarning tekshirish usullarini, 

aniqlashni belgilarga asosan o‘rgatuvchi 

boshlang‘ich fandir. 

 

Kasalliklarning kelajak natijalarini oqimini 

belgilaydi 

 

 

Kasaliklarning oldini olish 

 

 

Xomiladorlikda qorin devor terisining ustki qavati 

cho‘zilib yirtiladi, natijada mayday-mayda 

chandiqlar qoladi. 

 

Bosib ko‘rilganda yo‘qolib ketadigan pushti rang 

---

187 

 

Rozeola  

 

 

Rezistentnost  

 

 

 

Remissiya umenshenniye, oslablenie 

 

Sanasiya- otsYuda sanitarniy, sanatoriy 

 

Semiotika, simptomatologiya, 

semiologiya (grech) 

 

 

Simptom- sovpadenie, priznak (grech)  

 

Sindrom  

 

Skolioz- krivoy, izognutniy (grech) 

 

 

Sopor- spyachka  

 

Status nastoyashiy  

 

 

Stetoskop  

Striya  

Stupor  

 

dumaloq shakldagi mayday dog‘lar 

 

Organlarning qarshilik ko‘rsatishi, paypastlab 

ko‘rib aniqlash.Organizmning patogen omillar 

ta‘siriga bo‘lgan chidamliligi.  

  

 

Kasallik hodisalarining vaqtinchalik susayishi 

 

Sog‘lomlashtirish 

 

Kasalliklar simptomlari, alomatlari haqidagi fan 

 

 

Kasallik belgilarining bir alomati 

 

Kasallik xolatini, kelib chiqishini belgilovchi 

simptomlar yig‘indosi 

 

Umurtqa pag‘onasining biror yon tomonga 

qiyshayishi 

 

Reflekslar saqlangan xushsiz holat 

 

Ahvol, holat Bemorni ko‘zdan rechirayotganda 

bo‘lgan ahvol 

 

Odam organizmida paydo bo‘luvchi tovushlarni 

eshitadigan asbob-uskuna 

Teridagi chiziqlari 

Karaxtlik bilan ifodalanadigan es-hushning izdan 

chiqishi 

Teri va shilliq qavatlardagi har xil, alohida, ba‘zan 

bir-biri bilan qo‘shilib ketadigan dog‘lar, 

---

188 

 

Sip  

Terminalnoy sostoyanie 

 

 

Termometriya (grech) tepliy, mera 

 

Trofika- pitaniye (grech)  

 

Alimentarnaya distrofiya pisha, eda 

 

Turgor  

 

Fonendoskop  

 

 

Sianoz  

 

 

Epikriz  

 

Eritema 

 

Endoartering  

 

Etiologoya  

 

 

Yatrogeniya- vrach, lecheniya (grech) 

 

 

tugunchalar, pufakchalar va boshqa belgilar. 

O‘sal holat o‘lim oldi holati 

 

Haroratni o‘lchash 

 

Oziqlanish, ovqatlanish. Ovqatlanishning buzilishi 

 

Ochlik natijasida ovqatlanishning (distrofiya) 

 

Teri tarangligi va elastikligi 

 

Odam organizmida paydo bo‘ladigan tovushlarni 

kuchaytirib eshittiradigan moslamasi bor asbob-

uskuna 

 

Teri qoplamlari va ko‘zga ko‘rinadigan shilliq 

pardalarning ko‘kimtir rangda bo‘lishi 

 

Kasallikning oqibati haqidagi xulosa 

 

Terining qizarishi 

 

Qon tomir devorlarining organik o‘zgarishi  

 

Kasalliklarning paydo bo‘lishi sabablari va  shart-

sharoitlari haqidagi fan 

 

 

Shifokor sababchi bo‘lgan kasallik 

 

 

---

189