Buxoro Chashma Ayub maqbarasi Reja: Buxorodagi ayub meʼmoriy yodgorlik

Koʻkaldosh madrasasi - Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik. Buxoro xonining vaziri Qulbobo Koʻkaldosh qurdirgan (1568—69). Labi hovuz ansamblining shim.da joylashgan. Ikki qanatli bosh tarzi ansambl maydoniga qaratilgan. Peshtoqini bezatib turgan koshinlar saqlanib qolmagan. Madrasa peshtoqidagi darvoza girix, va islimiy naqshlar bilan bezatilgan. Xotamqori uslubida terib mahkamlangan pilakchalardan yasalgan darvoza tabaqasi yaxlit taxtadan tayyorlangandek koʻrinadi. Madrasa hovlisiga 5 gumbazli miyonsaroy orqali kiriladi. Miyonsaroyning ichki gumbazlari va bagʻallari, shipi oʻziga xos turli shakldagi murakkab toʻrsimonyulduzsimon, qolibqori va iroqi uslubida pishiq gʻishtdan ganch qorishmasida terilgan. Madrasa hovlisi uzun (42x37 m), oʻrtaga imorat 1929 yil qurilgan edi, lekin hozirda buzib tashlangan. Hovli tomondagi 2 qanatli ravoklar qatorini yuzma-yuz qilib solingan peshtoqli baland ayvonlar ajratib turadi. Har bir ravoqdan alohida hujraga kiriladi. Hovli atrofi 2 qanatli 160 hujra bilan oʻralgan. Yon tomonidagi hujralarning pastki qanatiga (tashqi devorlarida) xonani yoritish uchun panjaralar oʻrnatilgan. Yuqori qanatiga esa qator qilib chuqur ravoklar ishlangan. Ravoqlar tepasini va baʼzi darcha panjaralarini bezatishda koshin ancha tejab ishlatilgan. Bosh tarzidagi peshtoq kitobasida yozuvlar saqlangan. Peshtoqining ikki yonidagi masjid va darsxona oldiga 2 qavatli 3 qismga ajratilgan chuqur ravoqlar va burchaklaridagi guldastalarda Buxoro meʼmorligiga xos qad. milliy anʼanalar aks ettirilgan.Koʻkaldosh madrasasida S. Ayniy tahsil koʻrgan, u yashagan hujra muzeyga aylantirilgan va eksponatlar bilan jihozlangan. 1960— 70 va 1995—97 yillarda taʼmirlangan. Buxoro viloyat "Oltin meros" jamgʻarmasi joylashgan.

Xulosa:

Buxoro shahridagi Chashma Ayub maqbarasi (va shu nomdagi Buloq) “Ayub bulog’i” deb tarjima qilinadi. Arab tilidan “Hiyob” “Ayub” degan ma’noni beradi. Bu joy uchta din uchun muqaddas hisoblanadi. Afsonalarga ko’ra, payg’ambar Hiyob bu erga Buxoro shahri bunyod etilishidan oldin ham kelgan. O’sha paytda mahalliy aholi chanqog’idan o’layotgan edi. Ular qurg’oqchilikdan qutulish uchun Xudoga ibodat qilishardi. Payg’ambar Hiyob ya’ni Ayub azob chekayotgan odamlarning iltimoslariga javob berib, tayog’i bilan erni urdi – zarba joyida toza va salqin suv bilan quduq paydo bo’ldi. Ushbu sehrli hodisa natijasida, asrlar davomida mahalliy aholi quduqqa yangi mo”jizalarni atashgan. Quduqdagi suv shifobaxsh xususiyatlarga ega va istaklarni ro’yobga chiqarishi mumkin deb ishoniladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

https://qomus.info/oz/encyclopedia/ch/chashmai-ayyub/

https://fayllar.org/chashmai-ayyub.html

https://www.google.com/search?q=chashma+ayub+ppt&sxsrf=ALiCzsbIY3E25woudSCzQNKyQskkvjKb4Q:1653675175760&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiE2rKLpID4AhWJUXcKHZIyBhEQ_AUoAXoECAIQAw&biw=1366&bih=657&dpr=1#imgrc=s90v53IlJLDLrM