Buxoro amirligida unvon va lavozimlar. Reja

“devonbegi kalon” saroyga otga minib kelishi mumkin edi.
Quyidagi amaldorlar ham amir yaqinlaridan bo`lib, amirning amri bilan otda saroyga kelishlari mumkin bo`lgan. Bularning martabalari “ko`kaldosh”, “qo`shbegi”, “inoq” va “xo`ja kalon”dan ancha past turgan. Bular “inoqi xurd”(kichik inoq), “mehtari kalon”(katta mehtar), “devoni sarkor” va “dasturxonchi”. “Inoqi xurd” amir muhrlari saqlanadigan sandiqchaga posbonlik qilgan. Elchilarning xatlari, arizalari avval “inoqi xurd”(kichik inoq) qo`liga berilgan. U xatni ochib, amirning amri bilan ovoz chiqarib o`qib berish uchun “munshiy”ga bergan. “Mehtari kalon” vazifasi shundan iborat ediki, musulmonlar ushrlaridan to`rtdan birini, musulmon bo`lmaganlardan ushrlarning yarmini, harbiylar ushrlarini naqdini, g`alla va boshqa topilgan narsalar bilan hisob-kitob qilgan. “Devoni sarkor” amali shundan iborat ediki, davlat mulklari, tegirmonlari, do`konlari hisob-kitob ishlarini bajarib, amir haramiga tegishli xarajatlarini bergan. Qabul marosimlari, oziq-ovqatlar, sarpolar xarajatini ham u bergan.
“Dasturxonchi” – shoh dasturxoniga javobgar bo`lib, go`shtni maydalab berib, mahramlarga boshchilik qilgan.
“O`roqi xurd”(kichik o`roq) – amirlar va ahli rikob(uzangi)100 mulozimlari va xizmatkorlari ustidan nazorat qilish uning vazifasi edi. “Kavshbardor” (poyafzal ko`taruvchi), “asbobdor” (asov ko`taruvchi),
“Eshik og`osi”, “chig`atoy begi”, ”to`qsoba”, va “miroxuri kalon”(katta miroxur) saroyga otga minib kelishlari mumkin bo`lsa ham, lekin amir huzurida maxsus o`rinlari yo`q edi.
“Eshik og`osi” – amir saroyining posbonligi va muhofazasi, hamda Shofirkon tumaning hukumati va mirobligi uning zimmasida edi.
“Chig`atoy begi” – chig`atoy jamoasining boshlig`i va Mirobod tumaning mirobligi ham uning qo`lida edi.
“To`qsoba” – amir dasturxoni ustiga idish-tovoqlarni tartib bilan qo`yib, amirga sharbat, ayron va yaxob quyib bergan. Amir dasturxonini nazorat qilgan. Harqonrud tumaning hokimligi va mirobligi ham uning qo`lida bo`lgan.
“Mirioxuri kalon” – katta miroxur. Amir otxonasi boshlig`i. “Parvona”ga o`xshab atrofidan xabardor bo`lib, Abu Muslim tumaning mirobligi unung zimmasida bo`lgan.
“Mirshabboshi”- shaxarda jamoat tartibini saqlash topshirilgan bo’lib, ular shaxar mirshabboshisiga bo’y singan.
Quyidagi amaldorlar saroyga piyoda kirib borganlar. Martabalari “inoqi xurd” darajasiga yaqin bo`lgan. Bular qo`rchiboshi – surp(qo`rg`oshin), borud zahiralarining tayyorlashiga javob berardi. Ba`zi ariqlarning mirobligi ham unga berilardi. “Udaychi” – urush va yurishlar vaqtida sarbozlarni saf-saf tartibga solar, naqib maslahati bilan mulozim va xizmatkorlar bilan ta`minlardi. “Qorovulbegi”– qorovullar, posbon va soqchilar boshlig`i. Davlat xavfsizligiga javobgar edi. To`shakxona mehtari – qo`shin va askarlarini zarur bo`lgan kiyim-kechaklar bilan ta`minlagan, maoshlarni xazinadan bergan.
Bulardan keyin “voiz”, “ko`kaldosh xurd”(kichik ko`kaldosh), “yasovul”, “mahram”, “tunqotar” turardi. “Chehra og`osi”, “yasovul”, “jarchi” va “buyum otaliq”(ta`zim qilish qoida-tartibini nazorat etuvchi) amallari ham bo`lgan.
“Tarixi nofeiy ” asarida "Shoh aqso" martabasi haqida ham fikr bildirilgan: “"Shoh aqso"dan yuqori martaba va manzarat bo`lmagan. Yuqoridagi shaxslar amir va vazir ziyoratiga borib, har xil in'om va hadyalar olib turganlar. Shoh aqsoning hashamati va silsilasi sarkardalarnikiga qariyb yaqin kelgan”.
Buxoro shaxri hokimi amirning birinchi vaziri va boshqa viloyatlar boshqaruvchisi hisoblangan.
Buxoroda