Buxoro amirligida davlat boshqaruvi Davlat tuzumi va ma’muriy boshqaruv islohotlari

Shariat talablanga noya etilishi ustidan nazorat
Jamiyat va davlat hayotida shariat qo- Shariat talablanga noya nunlarming amal qihshi shayxuhslom, etilishi ustidan nazorat e л . qozikalon, mujtiy, muhtasib (rais) va sadrlar tomonidan ta’minlangan.
Shayxulislom barcha musulmon ruhoniylar (diniy tashkilotlarda diniy lavozimda xizmat qiluvchilar)ning boshlig!i bo‘lib, davlatda eng yuqori martabali ruhoniy, din arbobi sanalgan. Uning martabasi shu darajada yuqori bo‘lganki, hatto boMajak hukmdor ham shayxulislomning roziligisiz taxtga o‘tira olmagan. U mamlakatda shariat talablarining aniq bajarilishi ustidan nazorat olib borgan. Shayxulislomga hatto Qozikalon - Oliy qozi (bugungi kun voqeligi bo‘yicha aytganda Oliy sud raisi) ham bo‘ysungan. Qozikalon lavozimi mavqeyiga ko‘ra shayxulislomdan keyingi ikkinchi lavozim edi. U sudlov ishlarini amalga oshirishdan tashqari, boquvchisini yoqotganlarning, beva-bechoralarning haq-huquqlari nechog!lik himoya qilinayotganligi ustidan nazorat olib borgan. Amirlikda viloyat, tuman va qishloqlarda ham sudlar tashkil etildi. Amirlikda muhtasib (rais)ning vakolati kengaytirildi. Ma’lumki, muhtasib bozorda qalloblikka, sifatsiz mahsulot sotilishiga yo‘l qo‘y maslik, og‘irlik (tosh-u tarozi) va uzunlik oMchovlarining to‘g‘riligi hamda aholining shariat qoidalariga qanchalik amal qilayotganliklari ustidan bevosita nazorat olib borgan. Masjidlarga borib namoz o‘quvchilar ro‘yxatini tekshirgan.
Taqiqlangan ichimliklar iste’mol qilinishiga hamda sudxo‘rlikka qarshi choralar ko‘rgan. Shuningdek, bu tizimda muftiy va sadrlar ham katta mavqega ega bo‘lishgan. Chunonchi, muftiy Qozikalon murakkab deb hisoblagan turli diniy-huquqiy masalalar ho‘yicha shariatga asoslanib fatvo chiqaruvchi ulamo edi. U chiqargan fatvosini o‘z muhri bilan tasdiqlagan. Qozi shu fatvo asosida hukm chiqargan. Sadrlar esa vaqt mulklarining boshqaruvchilari edilar.