Buxoro – 2022 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

RDB frezalash dastgohlarini o’lchamga sozlash. Avtomatik sozlash jarayonida o’lchamlarni, operatsiya mazmunini aniqlash va avtomatlashtirilgan texnologik jarayon bilan bog’lash

Reja:

1. 
   Detallarning alohida yuzalarga ishlov berish uchun
   
2. 
   marshrut tanlash
   
3. 
   Detalni tayyorlash texnologik marshrutini loyihalash
   
4. 
   Termik ishlov berishning texnologik marshrutdagi o’rni
   
5. 
   Texnologik amallarni loyihalash
   

1. 
   Jihozlarni tanlash
   
2. 
   Texnologik uskunalarni tanlash
   
3. 
   Texnologik hujjatlarni rasmiylashtirish
   

Tekis yuzalarga tig’li va abraziv asboblar bilan randalash, o’yib ishlash, frezalash, sidirib ishlash, karusel,tokarlik va jilvirlash dastgohlarida ishlov beriladi.
Eng ko’p tarqalgan ishlov berish usullari- randalash, frezalash, sidirish va jilvirlashdir.
Tekis yuzalarga randalab va o’yib shlov berish.
Randalash bo’ylama va ko’ndalang randalash dastgohlarida amalga oshiriladyi Bo’ylama randalash dastgohdari ommaviy va seriyalab shlab chiqarishda qo’llanmladi.Ishlov berilaetgan detallar dasttohding stolida o’rnatiladi va u bilan birga algarilama-qaytma harakat qiladi, Uzatilish ko’ndalang yo’nalishda, keskich mahkamlangan supportning siljishi bilan amalga oshiriladi.Bu harakat uzlo’kli bo’lib, stolning orqaga qaytish paytida beraladi. Stolning ishchi yurishi paytida qirindi kesib olinadi.Dastgohning salt yurshi, ya’ni orqaga qaytishi uchun vaqtning sarflanishi randalashning kamchiligidir.
Tekis yuzalarni randalash rasmda ko’rsatilgan.
Randalash dastgohlari sinfiga kiradigan o’yish dastgohlarida dolbyak, unga mahdamlangan keskich bilan vertikal tekislikda ilgarilamaqaytma harakat qiladi.Stol ishlov beriladigan detal bilan birga gorizontal tekislikda yo’nalish bo’yicha uzatilish harakatini amalga oshiradi.Uyish dastgohdari asosan yakkalab shlab chiqarishda teshiklardagi shponka chuqurchasini, kvadrat, to’g’riburchak shaklidagi teshiklarni hosil kilish uchun qo’llaniladi. Detallarni randalashda, ayniqsa katta detallarni, to’g’ri o’rnatish va mahkamlashga alohida etibor berish zarur aks holda shlov berilgan detallarning shakl xatoligi ortib ketadi. Bo’ylama - randalash dastgohlarida ishlov berilganda asosiy vakt kuyidagicha aniklanadi.
bu erda vu.yu - randalanaetgan detalning eni, mm;
b1- keskichshshg materialga kesib kirsh uzunligi mm;
b2- keskichnzyang detaldan chikishi,mm; S- yurshlar soni;
n- stolning minutlik ikkitalik yurishlar soni; 5 - keskichning bir ikkitalik yurishga to’g’ri keladigan uzatilishi;
bu erda vu.yu - stolning ishchi yurishi tezligi,mG’min;L- randalanayotgan yuzaning xisoblangan qiymatiga teng bo’lgan stolning yurish uzunligi, mm. L q l₁ Q l2Q l₃ [mm] bunda 1₁-randalanaetgan yuzanang uzunligi, mm; l₂-keskichning kesib kirish uzunligi,mm; l₃- keskichning materialdan chiqish uzunligi, mm.

Rasm. Tekisliklarni randalash sxemasi

Tekis yuzalarni frezalash.

Freza ko’p tig’li asbob bo’lganligi uchun tekis yuzalarga randalab ishlov berishga nisbatan yuqori ish unumdorligi bilan ajralib turada. Frezalab ishlov berishda detal stolda mahkamlanadi va uzatilish qarama-katish amalga oshiradj, frezaning aylanishi esa bosh harakat bo’lib, kesish tezligi bilan harakterlanadi.
Tekis ishlarga torets frezalar bilan ishlov berish tsilindrik frezalarga karaganda ancha unumydir.
Tsilindrik frezalar bidan tekis shalarga shlov berish ikki usul bilan amalga oshiriladi.Birinchisi-karshi frezalash,bunda frezaning aylanishi detalning uzatilish harakatiga karshi yunalgan; ikinchisi esa yo’l-yo’lakay frezalash, Bu usulda frezaning aylanishi va detalning uzatilish harakati bir tomonga yunaltirilgan (29 rasmga karang).
Har ikkala frezalash usulining ham o’z ustunliklari va kamchiliklari bor. Karama-karshi frezalashda kesib olinaetgan katlamining kalinligi asta sekin oshib borib,freza metalldan chikishda maksimumga etadi, shuning uchun frezaga ta’sir kilaetgan kuch ham asta-sekin oshib boradi, Frezaning ish sharoiti dinamik kuchlar no’qtai nazaridan engil, lekin freza tishlarining materialga kesib kirishdan oldin ishlov berilgan yuza bo’ylab sirpanishi ularning eyilishiga olib keladi.
Frezalash dastgohdarining kuyidagi: gorizontal-frezalash;vertikal- frezalash; universal-frezalash; bo’ylama frezalash, karusel-frezalash, barabanli-frezalash va maxsus- frezalash turlari ma’lum.Bular ish unumdorligi va ishlov berish tannarxiga karab u eki bu ishlab chiqarish tipida ko’llaniladi. Tsilindrik eki torets frezalari bilan ishlov berilganda asosiy vakt kuyidagicha aniklanadi:

Rasm. Frezalash sxemalari.a)qarama -qarshi; b)yo’l-yo’lakay„

ёки
bu erda l - freza bilan ishlov berish uzunligi, mm; £ - yurishlar soni; 5M - minutlik uzatilish, mm/min; 5^ frezaning bir tishiga to’gri keladigan uzatilishi, mm; 1 •- frezaning tishlar soni; p -- frezaning aylanishlar soni,ayl/min.

Rasm. Yassi sidirg’ichlarning sxemalari. a) oddiy, v,g- progressiv
Tekis yuzalarni sidirib ishlash unumdorljgining yuq oriligi va tannarxining kamligi uchun ommaviy va katta seriyalab ishlab chiqarishda ko’llaniladi. Ko’p operatsiyalar frezalash o’rniga sidirib ishlash yo’li bilan bajariladi.Bularga ariqchalarni, chugurchalarni, ko’p detallarning tekis yuzalarini va g’ildiraklarning tishlarini sidirib ishlash kiradi.
Shtamplangan tayerlanmalarning qora sirtlariga odatdagi bilan zmas, balki progressiv sidirg’ichlar bilan ishlov berish maqsadga muvofiqdir