Buxglteriya hisobi va audit

4-jadval. Asosiy kapitalga investitsiyalar va ularning moliyalashtirish 
manbalari bo’yicha tarkibi (foizda) 
 
Ko’rsatki
chlar 
Yillar 
20
00 
200
1 
200
2 
200
3 
200
4 
200
5 
200
6 
200
7 
Asosiy 
kapitalga 
investitsiy
alar, 
mln.so’m 
74
4,5 
132
0,9 
144
2,4 
186
7,4 
247
3,2 
301
2,9 
383
8,3 
547
9,7 
Jami 
10
0 
100 
100 
100 
100 
100 
100 
100 
Davlat 
29,
21,5 
25,0 
17,7 
14,9 
12,8 
10,7 
9,0 

---

 
144 
byudjeti 
2 
Korxonal
ar 
mablag’la
ri 
27,
1 
31,0 
40,0 
41,8 
43,2 
48,5 
48,3 
59,0 
Aholi 
mablag’la
ri 
12,
0 
10,3 
12,0 
11,1 
12,4 
11,8 
11,7 
Hukumat 
tomonida
n 
kafolatlan
gan 
xorijiy 
investitsiy
alar 
19,
8 
23,2 
15,7 
19,2 
14,5 
6,0 
4,9 
22,8 
To’g’rida
n-to’g’ri 
xorijiy 
investitsiy
alar 
3,4 
4,8 
4,7 
7,1 
10,0 
13,2 
14,1 
Bankning 
markazlas
hgan 
kreditlari 
5,2 
5,9 
0,1 
0,0 
0,0 
0,0 
0,0 
0,0 
Tijorat 
banklari 
kreditlari 
1,7 
2,2 
1,5 
1,9 
2,3 
2,9 
3,4 
3,1 
Nobyudje
t fondlar 
mablag’la
ri 
1,2 
0,5 
0,3 
0,4 
2,4 
4,7 
6,9 
6,1 
Boshqa 
qarz 
mablag’la
ri 
0,4 
0,6 
0,7 
0,8 
0,3 
0,2 
0,0 
0,0 
Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari. 
 
Investitsiyalarga sarflar darajasini ikkita asosiy omil belgilab beradi: 
1) investitsiya sarflaridan kutilayotgan foyda normasi;  
2) foiz stavkasi. 

---

 
145 
Investitsiyalarga  qilinadigan  sarflarning  harakatlantiruvchi  motivi  foyda 
hisoblanadi. Tadbirkorlar ishlab chiqarish vositalarini qachonki ular foyda keltiradigan 
bo’lsa, sotib oladilar. 
Investitsiyalar  darajasini  belgilaydigan  ikkinchi  omil  foizning  real  stavkasi 
hisoblanadi.  Foiz  stavkasi  bu  –  real  asosiy  kapitalni  sotib  olish  uchun  zarur 
bo’lgan,  band  qilingan  pul  kapitaliga  korxona  to’lashi  lozim  bo’lgan  pul 
miqdori hisoblanadi.  
Investitsiya darajasiga kutilayotgan sof foyda normasi va foiz stavkasidan tashqari 
boshqa quyidagi omillar ham ta’sir ko’rsatadi:  
1)  mashina  va  uskunalarni  xarid  qilish,  ishlatish  va  ularga  xizmat  ko’rsatish 
xarajatlari;  
2) tadbirkorlardan olinadigan soliq miqdori; 
3) texnologik o’zgarishlar.  
SHunga  ham  e’tibor  qaratish  lozimki,  yalpi  sarflar  tarkibining  investitsiya 
sarflariga  oid  qismi  yalpi  xususiy  ichki  investitsiyalar  deb  yuritiladi.  SHunga 
ko’ra yalpi va sof investitsiyalarni ham bir-biridan farqlash zarur.