Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

 

 

5. BUXGALTERIYA HISOBINING JURNAL-ORDER SHAKLI.

 

Buxgalteriya  hisobining  jurnal  order  shakli  yuqorida  kо‘rib  о‘tilgan  hisob 

shakllarida mavjud kamchiliklarni yо‘qotish va hisob shakllarini takomillashtirish 

natijasida  XX-asrning  50  yillarida  Rossiyalik  olimlar  tomonidan  yaratilgan. 

Birlamchi yoki jamlovchi hujjatlar 

Xо‘jalik operatsiyalar qayd qilish jurnali 

Boshkitob, 

Analitikhisobregistrlari 

 

Sintetik xisob oborot 

qaydnomasi 

Buxgalteriyabalansivabosh

qamoliyaviy hisobot 

shakllari 

Analitik hisob oborot 

qaydnomasi 

---

 

436 

Uning  asoschilaridan  biri  Leningrad  (hozirgi  Sank  Peterburg)  Moliya  –  iqtisod 

institutining professori A.S.Narinskiy bо‘lib hisoblanadi.  

Jurnal-order shaklida hisob ishlarini tashkillash texnollogiyasi quyidagi chizmada 

keltirilgan.  

Buxgalteriya  hisobining  jurnal  –  order  shaklining  asosiy  xususiyatlari 

quyidagilar bilan belgilanadi: 

1.

 

Xо‘jalik operatsiyalarini qayd qilish uchun schyotlarning kreditbelgilari 

bо‘yicha 

uchyotga 

olishga 

moslashtirilgan 

jurnal-orderlardan 

foydalanish;  

2.

 

Jurnal  oderlarda  sintetik  va  analitik  hisoblar  qо‘shilib  ketadiganligi 

natijasida sistematik va xronologik yozuvlarni birlashtirganligi; 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Buxgalteriya hisobining jurnal order shakli 

3.  Jurnal  orderlar  va  boshqa  hisob  registrlarini  balans  va  moliyaviy 

hisobotlarni  boshqa  shakllarini  tuzishga  moslashtirilganligi  natijasida  hisobotlar 

Birlamchivaumumlashtiruvchihujjatlar 

Kassakitobi 

Jamlovchivaguruhlovchiqaydnomalar 

Jurnalorder 

Boshkitob 

Analitikhisobregistrlari 

Balansvamoliyaviyhisobotlar 

Analitikschyotlaroborotqaydno

masi 

---

 

437 

tuzish  uchun  zarur  bо‘lgan  ma’lumotlarni  qо‘shimcha  guruhlash  va  jamlash 

ishlarini  bajarmasdan,  tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri  hisob  registrlaridan  olish  imkoniyatini 

mavjudligi; 

4.  Bosh  kitob  va  jurnal-orderlarda  yozuvlarni  takrorlanmasligi  natijasida 

yozuvlar sonining kamayishi va boshqa afzalliklar.  

Jurnal  orderlar  buxgalteriya  hisobi  ma’lumotlarini  yozish  uchun  zarur 

bо‘lgan  bir  qancha  rekvizitlarga  ega  bо‘lgan  va  bosmaxonada  tayyorlangan  har 

xil о‘lchamdagi va shakldagi varaqlardir.  

Jurnal-orderlar  alohida  olingan  yoki  iqtisodiy  mazmun  jihatdan  bir  xil 

bо‘lgan sintetik schyotlar guruhiga bir oy uchun ochiladi. Har bir jurnal orderga 

doimiy  raqam  biriktirib  qо‘yiladi  Quyida    “Hisob-kitob  raqami  schyoti” 

operatsiyalarini hisobga olish uchun belgilangan jurnal – order shakli keltirilgan. 

Jurnal-orderlarga  yozuvlar,  operatsiya  sodir  bо‘lgan  vaqtda,  boshlang‘ich 

yoki  qо‘shimcha  tuziladigan  jamlovchi  qaydnomalar  asosida  sintetik 

schyotlarning  kreditbelgilari  bо‘yicha  amalga  oshiriladi.  Misol,  5000  “Kassa” 

operatsiyalari  uchun ochilgan  jurnal-order  №  1  da  kassa  schyoti  kreditlanadigan 

operatsiyalar  yoziladi.“Kassa”  schyoti  debetlanadigan  operatsiyalar  “Bosh 

kitob”ga  yoziladi.  Shu  tariqa  schyotlar  aloqasi  bо‘yicha  bо‘ladigan  takroriy 

yozuvlarga barham beriladi.