Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

 

 

---

277 

 

 

3-Misol. 

“Toshmuhammadhoji”  xususiyfirmasi  omboriga  mol  yetkazib 

beruvchilardan  olib  kelingan  material  qiymatliklar  kirim  orderi  bilan  qabul  qilib 

olindi  va  kirim  qilindi  –  5000000  sо‘m.  Bu  operatsiya  ta’sirida  firmaning 

ombordagi  moddiy  qiymatliklar  ham,  mol  yetkazib  beruvchilarga  bо‘lgan 

qarzdorligi ham 5000000 sо‘mga kо‘payadi. Bu operatsiyada ikkita schyot, ya’ni 

“Materiallar  hisobga  olinadigan  schyotlar”  va  “Mol  yetkazib  beruvchilar  va 

pudratchilar  bilan  hisob-kitoblar”  schyotlari  ishtirok  etgan.  “Materiallar  hisobga 

olinadigan  schyotlar”  schyoti  xо‘jalik  mabalg‘larini  aks  ettiruvchi  schyot  bо‘lib, 

balansga nisbatan aktivdir. “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-

kitoblar” schyoti  esa  qarzdorlikni  bildirib,  u  balansga  nisbatan  passivdir.  Demak, 

qoidaga  binoan  aktiv  schyotlarda  mablag‘larning  kо‘payishi  schyotning  debet 

tomonda, passiv schyotlarda  esa, qarzning kо‘payishi  kredit tomonda kо‘rsatiladi. 

Ayni  chog‘da  500000  million  sо‘mga  “Materiallar  hisobga  olinadigan  schyotlar” 

schyoti debetlanadi. “Mol yetkazib beruvchilar  va  pudratchilarni tо‘lovga olingan 

schyotlar”  schyoti  esa  kreditlanadi.  Bu  operatsiya  quyidagi  buxgalteriya 

pravodkasi bilan rasmiylashtiriladi: 

Debet – “Materiallar hisobga olinadigan schyotlar” – 5000000 

Kredit – . “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar” - 

5000000 

Mazkur pravodka schyotlarda quyidagicha aks ettiriladi: