Buxgalteriya lit

Buxgalteriya hisobi shakllari to‘g‘risida ma’lumotnoma:
№
Shakl turining nomi
Ta’riflangan
vaqti
Kim tomonidan
ta’riflangan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Eskicha  italyancha
Yangicha  italyancha
Nemischa
Fransuzcha
Amerikacha
Ruscha
Logismografiya
Shaxmatcha
Integralcha
Memorial-order
Kitob-order
Jadval-perfokarta
Jadval-avtomatik
1494
1600
1774
1605
1797
1870
1873
1009
1914
1926
1952
1955
1970—80
L.  Pacholi
F.  Garatti
F.  Gelvig
M. lya  Port
Z.  Degranch
F.  Ezeriskiy
D.  Cherboni
D.  Rossi
J.  Dyumarshe
N.  Yushmanov
I.  Raznichenko
V.  Isakov
V.  Podolskiy
Har  bir  hisob  shakli  o‘z  davrida  ilg‘or  shakllanib,
ishlab chiqarish rivojlanishi bilan, ya’ni yangi shakllarni
joriy  qilish  imkoniyati  tushuniladi.  Buxgalteriya  hisobi
registrlarni ham soddalashtirish imkonini beradi.
Buxgalteriya hisobining shakli deb, hisob yozuvlarini
ma’lum  ketma-ketlikda  qo‘lda  yoki  texnika  vositasi
yordamida tashkil qilinganligiga aytiladi.
Hisob shakllari bir-biridan farq qilib, bu farq asosan:
Buxgalteriya hisobining shakllaridan to‘g‘ri foydalanish,

---

166
birinchi navbatda, xo‘jalik operatsiyalarining mazmuniga,
korxona va tashkilotning tuzilishiga bog‘liqdir.  Har bir shakl
mazmun jihatdan o‘ziga xos ustunlikka ega bo‘lish bilan
birga ayrim kamchiliklarga ham ega bo‘lishi tabiiy. Misol
uchun, kichik va o‘rta biznes korxonalarida hisobning oddiy
shakli, ya’ni memorial-order shaklini qo‘llash maqsadga
muvofiqdir. Lekin yirik korxonalarda bu shaklni qo‘llash
iqtisodiy samara bermaydi.