Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

Akkreditiv orqali hisob-kitoblarda hujjatlar aylanish sxemasi 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
    4 
      
 
 
 
    
              
                                                11. Akkreditiv yopilganligi 
                                                 haqida xabar 
                                                 
6. Deponentlash  10. Akkreditivni yopish    
 
                                 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
     3. To„lov          
7. To„lov                   9. Hujjatlar 
haqida xabar 
 
 
 
                                             1. Shartnoma                                                     2.Ariza 
 
 
                      
 
 
 
  
                                                               8. Tovar         
          
 
Sxemaga quyidagicha tavsif beramiz: 
1.  Mahsulot  yetkazuvchi  va  mahsulot  oluvchi  o„rtasida  xo„jalik 
shartnomasi tuziladi.  
2.  Mahsulot  oluvchi  o„z  bankiga  akkreditiv  ochish  haqida  ariza 
taqdim etadi. 
3.  Mahsulot oluvchi korxona banki arizaga asosan mahsulot oluv-
chi korxona hisobvarag„idan to„lov o„tkazadi. 
4.  Akkreditiv  ochish  haqida  elektron  ariza  Hisob  Markaziga 
“Elektron pochta” orqali o„tkaziladi. 
Mahsulot 
yetkazuvchi korxona 
banki 
Mahsulot sotib 
oluvchi korxona 
banki 
 
Mahsulot 
sotuvchi 
korxona 
Mahsulot 
oluvchi 
korxona 
Hisob markazi 

---

 
109 
5.  Hisob  Markazi  elektron  to„lov  tizimi  orqali  mahsulot  oluvchi 
korxona  bankining  vakillik  hisobvarag„idan  pul  mablag„larini  mahsulot 
sotuvchi korxona bankining vakillik hisobvarag„iga pul o„tkazadi. 
6.  Kelib  tushgan  mablag„lar  mijozlarning  akkreditivlar  bo„yicha 
hisobvarag„ida deponentlashtiriladi. 
7.   Akkreditiv ochilgani haqida mahsulot yetkazuvchiga xabar beradi. 
8.  Mol sotuvchi mol oluvchi korxonaga tovar jo„natadi. 
9.  Mahsulot  yetkazuvchi  mahsulot  jo„natilganligi  haqidagi  hujjat-
larni bankka taqdim etadi. 
10.  Bank  deponentlangan  summani  mahsulot  sotuvchi  korxona 
hisobvarag„iga o„tkazadi va akkreditivni yopadi. 
11.  Bajaruvchi bank akkreditivni yopilganligi haqida emitent bank-
ka xabar beradi. 
Naqd pulsiz hisob-kitoblarning akkreditiv shaklining  o„z afzalligi, 
shu  bilan  birgalikda  bir  qator  kamchiliklari  mavjud.  Akkreditiv  shakli 
bo„yicha hisob-kitob qilishning afzallik tomoni shundaki, mahsulot yet-
kazib beruvchi uchun to„lov to„liq kafolatlangan bo„ladi.  
Akkreditiv shaklining kamchiliklari esa quyidagilardan iborat: 
– akkreditiv shakli bo„yicha hujjatlar aylanishi texnik jihatdan bir-
muncha qiyinroq; 
– transportga qulay emas, akkreditiv ochilgan paytda yukni jo„na-
tish uchun tayyor transport bo„lmasligi  mumkin, bu esa yuk jo„natishni 
kechikishiga olib keladi; 
– bu shaklda to„lovchining mablag„lari aylanmadan qisman chetla-
shadi, boshqa hisob-kitoblar uchun bu mablag„lardan foydalanishga rux-
sat etilmaydi; 
– akkreditiv bo„yicha odatda faqat bir mol yetkazib beruvchi bilan 
hisob-kitob qilinadi.