Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

lat  ro„yxatidan  o„tganligi  to„g„risida  guvohnoma  taqdim  etiladi. 
Bankka  bu  hujjatning  notarial  idoralar  tomonidan  tasdiqlangan  nusxasi 
yoki  qonunchilikda  belgilangan  tartibda  ro„yxatdan  o„tkazgan  idora  to-
monidan tasdiqlangan nusxasi topshirilishi lozim. Guvohnomada xo„jalik 
yurituvchi subyektning mulkchilik shakli, tarmoq kodi, soliq to„lovchiga 
biriktirilgan identifikatsiya raqami, xo„jalikning tashkiliy-huquqiy shakli, 
pochta manzili, yuridik shaxs kodi kabi rekvizitlari ko„rsatiladi. 
Barcha  tashkilotlar,  shuningdek,  ularning  xo„jalik  hisobida  ishla-
maydigan bo„linmalariga hisobvaraq ochilayotganida ular bankka imzo-
lar va muhr izi namunalari qo„yilgan varaqchalarni ikki nusxada top-
shiradilar. Uning bir nusxasi mas‟ul ijrochida, ikkinchi nusxasi esa kassa 
operatsiyalari  bo„yicha  nazoratchida  saqlanadi.  Ushbu  kartochkalarda 
korxona va uni yuqori tashkilotining nomi, manzilgohlari, bank muassa-
sasining nomi, manzilgohi, korxona rahbar shaxslarining to„liq ismi-sha-
rifi  ko„rsatilib,  ularning  imzolari  namunasi,  shuningdek,  korxona  gerbli 
muhri namunasi tushiriladi. Imzolar va muhr izi namunasi notarial yoki 
yuqori tashkilotlar tomonidan tasdiqlanadi. 
Birinchi imzo huquqi hisobvaraq ochtirayotgan tashkilot rahbariga 
va u vakolat bergan mansabdor shaxslarga beriladi. Ikkinchi imzo huquqi 
bosh buxgalterga va tegishli vakolat olgan shaxslarga beriladi.  
Birinchi va ikkinchi imzo huquqini olgan shaxslar imzolar va muhr 
izi namunalari varaqchasida u tuzilayotgan vaqtda ko„rsatiladi. Birinchi 
imzo huquqidan ikkinchi imzo huquqi berilgan bosh buxgalter va bosh-
qa shaxslar foydalanishi mumkin emas. Vazirlik va idoralar hisobvaraq-
lari  bo„yicha  birinchi  imzo  huquqi  vazir  muovinlariga,  idoralar  rahbar-
larining  muovinlariga,  shuningdek,  vazirlik  va  idoralar  boshqarmalari 
hamda  mustaqil  bo„linmalarining  boshliqlariga  berilishi  mumkin.  Mar-
kazlashgan buxgalteriya xizmatlaridan foydalanuvchi tashkilotlar hisob-
varag„i bo„yicha ikkinchi imzo huquqi markazlashgan buxgalteriya bosh 
buxgalteri hamda u vakolat bergan shaxslarga beriladi. Shtatida ikkinchi 
imzo  huquqi  berilish  mumkin  bo„lmagan  yuridik  shaxslarning  hisobva-

---

 
72 
raqlari  bo„yicha  bankka  faqat  hisobvaraq  egasi  imzosining  namunasi 
qo„yilgan va notarial tasdiqlangan varaqcha topshiriladi.  
Ushbu  varaqchalar  faqat  yangi  hisobvaraq  ochilayotgandagina 
emas,  balki  hisobvaraq  bo„yicha  bitta  imzo  o„zgargan  yoki  qo„shilgan 
hollarda, korxona nomi o„zgarganda, yuqori tashkilot nomi o„zgarganda 
birinchi  va  ikkinchi  imzo  huquqiga  ega  shaxslarning  imzolari  va  muhr 
izi tushirilgan holda bankka topshiriladi. Umuman varaqchalar 0401026 
shaklda rasmiylashtirilib, muassis yoki notarius tomonidan tasdiqlangan 
bo„lishi lozim. Bu hujjatning bank yozuvi uchun ajratilgan joyida varaq-
chani qabul qilishga ruxsatni tasdiqlovchi bank bosh buxgalterining im-
zosi  qo„yiladi.  Bundan  tashqari,  kartochkaning  orqa  tomonida  hisob-
varaqning  nomeri  va  bank  tomonidan  korxonaga  beriladigan  pul  chek 
daftarchalarining nomerlarini qayd etish uchun alohida joy ajratilgan. 
Demak, yuqorida sanab o„tilgan barcha hujjatlarning har biri ma‟-
lum  maqsadda  tuzilib,  hammasi  birgalikda  korxona  rahbari  tomonidan 
bank  boshqaruvchisiga  topshiriladi.  Bu  hujjatlar  bank  huquqshunosi, 
boshqaruvchisi  tomonidan  o„rganib  chiqilgandan  so„ng  hisobvaraq 
ochish uchun ruxsatni bank boshqaruvchisi beradi. Boshqaruvchi hisob-
varaq ochish uchun roziligini arizaga maxsus ajratilgan joyga o„z imzo-
sini qo„yish orqali bildiradi.