Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

Agar bank mijozning qonunchilikka zid operatsiyalarini bil-
gan  holda  uning  topshirig„i  asosida  yoki  roziligi  bilan  ushbu  qo-
nunchilikka  zid  operatsiyani  bajarsa,  mijoz  va  bank  baravar 
javobgar hisoblanadi. 
 
Bank  bo„linmalari  va  xizmatlari  bajarilayotgan  bank  ichki  ope-
ratsiyalarining qonuniyligi va ular to„g„ri rasmiylashtirilishi uchun to„la 
javobgar hisoblanadilar. 
Buxgalteriya  hisobini  yuritish,  nazorat  qilish  va  hisoblash  quril-
malari orqali jo„natish uchun zarur bo„lgan hujjatlarni (buyruqlar, qaror-
lar,  farmoyishlar,  smetalar,  normativlar  va  boshqa  materiallar)  buxgal-
teriyaga o„z vaqtida topshirishlari shart. Ushbu hujjatlar sifatsiz tuzilgani 
va  rasmiylashtirilgani  hamda  buxgalteriya  hisobi  va  hisobotida  qayd 
etishga  berilish  vaqtidan  kechikkani,  hujjatlardagi  ma‟lumotlarning 
noto„g„riligi,  shuningdek,  g„ayriqonuniy  operatsiyalarni  aks  ettiruvchi 
hujjatlar  tuzilgani  uchun  bu  hujjatlarni  tuzgan  va  imzolagan  bankning 
mansabdor shaxslari javobgar bo„ladilar.  
Birlamchi  hujjatlarni  tuzish  vazifasi  yuklatilgan  hamda  bu 
hujjatlarni  imzolash  huquqi  berilgan  mansabdor  shaxslar  ro„yxati  bosh 
buxgalter bilan kelishiladi. 
Imzo qo„yish huquqi yo„qligiga qaramay, biron-bir pul hisob-kitob 
hujjatini imzolagan buxgalteriya (bank buxgalteriyasi) xodimlari tegishli 
tartibda javobgarlikka tortiladilar. Xuddi shunday, imzo huquqi berilgan 
bank  xodimlari  o„z  vakolatlaridan  tashqari  faoliyat  yuritgan  hollarda 
ham tegishli tartibda javobgarlikka tortiladi. 
Bank to„lovchi sifatida ishtirok etib, memorial orderlar bilan amal-
ga oshirilgan operatsiyalarning to„g„riligi bo„yicha javobgarlik bankning 
rahbariga va bosh buxgalteri zimmasiga yuklatiladi. 
Umuman,  banklarda  ichki  nazoratni  to„g„ri  va  samarali  amalga 
oshirishni  ta‟minlash  bo„yicha  javobgarlik  bank  rahbariyati  va  ichki 
audit xizmatiga yuklatiladi. 

---

 
62