Buxgalteriya hisobi, tahlil va audit

ATAMANING O’ZBEK TILIDA NOMLANISHI	ATAMANING INGLIZ TILIDA NOMLANISHI	ATAMANING RUS TILIDA NOMLANISHI
ATAMANING MA’NOSI
Ichki nazorat tizimi	Internal control system	Sistema vnutrennego kontrolya	Buxgalteriya hisobi va hisobotining to’g’riligini ta’minlashga qaratilgan hamda korxona resurslaridan maqsadga muvofiq oqilona foydalanishga imkon yaratadigan doimiy, kundalik ishlar majmuidir
Buxgalteriya hisobi tizimi	Accounting System	Sistema buxgalterskogo ucheta	Tegishli xo’jalik muomalalarini yozishga taalluqli hisob siyosati va amallardir
Nazorat amallari	Control procedures	Kontrolnыy protsedurы	Tekshirilayotgan korxona xodimlari tomonidan bajariladigan maxsus tekshiruvlar
Nazorat muhiti	Control Environment	Kontrolnыy sreda	Xo’jalik yurituvchi sub’ekt rahbariyatining xabardorligi, ichki nazorat tizimini o’rnatish va qo’llab-quvvatlashga qaratilgan amaliy ishlari tushuniladi
Ichki nazorat tizimini baholash	Evaluation of the internal control system	Otsenka sistemы vnutrennego kontrolya	Tekshirilayotgan korxona ichki nazorat tizimi bilan tanishi,uning ishonchliligini aniqlash va tasdiqlash amallarining yig’indisidir
Shartli majburiyatlar	Contingent liabilities	Uslovnыe obyazatelstva	Tekshirilayotgan xo’jalik sub’ektining kelajakdagi xo’jalik faoliyatining natijasi bo’lgan va uning auditorlik firmasi tomonidan tasdiqlangan hozirgi buxgalteriya hisobotida aks ettirilgan moliyaviy holatiga sezilarli darajada ta’sir etuvchi noaniq summadagi kelgusi davr majburiyatlarning kutilishi
Bog’liq tomonlar bilan operatsiyalar	Transactions with related parties	Operatsii so svyazannыmi storonami	Biror bir baho belgilanganligi yoki belgilanmaganligidan qat’iy nazar bir bog’liq tomondan ikkinchisiga resurslar yoki majburiyatlarning berilishi
Auditdagi yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan tanlov xatosi	The audit error can be competitive	Oshibka audita konkurentosposobnosti	Auditor tomonidan auditorlik tanlov jarayonida xo’jalik sub’ektining buxgalteriya hisobi va hisobotida aniqlagan, lekin ushbu tanlov jarayonida tekshirilishi lozim bo’lgan ma’lumotlarning to’g’riligi haqida audit xulosa berishi mumkin bo’lgan darajadagi xatoliklarningmaksimal holati.
Auditdagi kutilayotgan tanlov xatosi	Expected selection error	Ojidaemыe oshibka vыbora	Auditorning tanlovi jarayoni boshlanmasidan oldin ushbu tanlov jarayonida auditor tomonidan iqtisodiy sub’ekt buxgalteriya hisobi va hisobotida aniqlashni muljallangan xatolar mazmunini taxminiy, sub’ektiv ravishda baholashdir.
Auditning tashqi sifat nazorati	External audit quality control	Kontrolnыy kachestva vneshnogo audita	O’zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini muvofiqlashtiruvchi auditorlik tashkilotining auditorlik faoliyati qoidalari (standartlari) va boshqa me’yoriy hujjatlarga amal qilinayotganligini tekshirish uchun davlat organlari va auditorlik birlashmalari tomonidan qabul qilingan tashkiliy usullar, uslubiyatlar va tadbirlardan iborat.
Auditorlik riski	Audit risk	Auditorskiy risk	Auditorlik riski – bu auditorlik tekshiruvi natijalari bo’yicha auditorlar tomonidan sub’ektiv aniqla-nadigan, moliyaviy hisobotda, uning ishonchliligi tasdiq-langanidan so’ng xatolar mavjudligini tan olish yoki moliyaviy hisobotda bunday kamchiliklar haqiqatan ham yo’q bo’lgan-da, unda kamchiliklar mavjud deb tan olinish ehtimolidir.
Auditning muhimlik darajasi	Materiality of audit	Suщestvennost audita	Muhimlik tushunchasi auditor tomonidan yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan xatoning hajmini va o’tkaziladigan auditorlik tekshiruvining ko’lamini aniqlash hamda tuziladigan auditorlik xulosasining shaklini belgilash (ijobiy yoki salbiy) uchun birlamchi va asos bo’luvchi manba hisoblanadi.
Nazorat riski	Control risk	Konrolnыy risk	Nazorat riski – bu korxonaning mavjud va muntazam qo’llanilib kelinayotgan buxgalterlik hisobi tizimi va ichki nazorat tizimi vositalari alohida-alohida yoki birgalikda jiddiy ahamiyatga ega bo’lgan kamchiliklarni o’z vaqtida aniqlay olmaslik va tuzata olmaslik (yoki bunday kamchiliklar vujudga kelishining oldini olish) ehtimolining auditor tomonidan sub’ektiv tarzda aniqlangan ko’rsatkichdir.
Tahliliy amallar	Analytical procedures	Analiticheskiye protsedurы	Auditor tomonidan olingan ma’lumotlarni tahlil qilish va baholash, g’ayrioddiy va buxgalteriya hisobida noto’g’ri aks ettirilgan xo’jalik faoliyati faktlarini aniqlash, hamda bunday xatolar va chalkashliklarning sabablarini aniqlash maqsadida tekshirilayotgan xo’jalik yurituvchi subektning muhim moliyaviy va iqtisodiy ko’rsatkichlarini o’rganish tushuniladi.
Auditorlik riskining maqbul to’plami	Acceptable audit risk	Priyemlememыe auditorskiye risk	O’tkazilgan auditorlik tekshiruvlari natijasida yanglish mulohazaga kelish va natijada noto’g’ri auditorlik xulosasi tuzish ehtimoli(xavfi) tushuniladi
Auditorlik tekshiruvining hajmi	Ob’em auditorskoy proverki	The volume of audit	To’laqonli auditorlik tekshiruvini o’tkazish va auditorning asosli xulosasini tayyorlash uchun zarur bo’lgan auditorlik tekshiruvlari miqdori va ularni o’tkazish ko’lami auditorlik tekshiruvini o’tkazish uchun sarflanadigan vaqt, unda ishtirok etadigan mutaxassislar tarkibi va sonining auditor (auditorlik firmasi) tomonidan baholanishdir.
Buxgalteriya hisobidagi tovlamachilik	Falsifikatsiya ucheta	Accounting fraud	Buxgalteriya hisobotini buzib ko’rsatilishiga qaratilgan ongli ravishdagi harakat yoki harakatsizligi. Agar iqtisodiy sub’ektning mansabdor shaxslari g’arazli maqsadlarda aldov uyushtirsalar yoki buxgalteriya hisobotidan foydalanuvchilar ishonchini suiste’mol qilsalar, lekin ularning ayblari sud tomonidan isbotlanmagan holatida auditor ularni topgan taqdirda u buxgalteriya hisobotini ongli ravishda buzilganligi mavjudligini ko’rsatishi lozim.
Ahamiyatlilik	Sushchestvennost	Materiality	Potentsial hamkorning qarorlariga ta’sir qiladigan va qilish mumkin bo’lgan xo’jalik yurituvchi sub’ektning xo’jalik faoliyatining mulkdor o’lchovi yoki sifat bahosi
Buxgalteriya hisobi va hisobotidagi xatolik	Oshibki buxgalterskogo ucheta i otchetnosti	Accounting and reporting errors	Hisob yozuvlaridagi arifmetik yoki mantiqiy xatoliklar hisob ma’lumotlariga e’tiborsizlik yoki xo’jalik faoliyati faktlarini, mulkning holati va mavjudligini majburiyatlar va hisoblash ishlarini noto’g’ri tasavvur etish orqali hisob vahisobot ma’lumotlarining ko’zda tutilmagan holatdagi buzilishi
Buxgalteriya hisobotining jiddiy ravishda buzib ko’rsatilishi	Sereznie iskajeniya buxgalterskoy otchetnosti	Serious distortion of financial statements	Buxgalteriya hisobotining ishonchligiga sezarli darajada ta’sir ko’rsatuvchi jiddiy xarakterdagi buxgalteriya hisobotini buzilishi