Buxgalteriya hisobi, tahlil va audit

Asosiy vositalar hisobini tekshirish bo’yicha ichki nazorat tizimining ahvolini aniqlash testi

№	Test savolining mazmuni	Javoblar
		Ha	Yo’q	Eslatma
	Asosiy vositalarni hisobdan chiqarish bo’yicha komissiya tuzish to’g’risida buyruq borligi?	√
	Hisob yuritish siyosati to’g’risidagi buyruqda asosiy vositalarni inventa-rizatsiya qilish usullari va mud-datlari ko’rsatilganmi?		√
	Inventarizatsiya belgilangan mud-datlarda o’tkazilganmi?		√
	Asosiy vositalar oxirgi marta qachon inventarizatsiya qilingan?	√		2 yil oldin
	Inventarizatsiya natijalari hisobda aks ettirilganmi?			So’ngi 2 y. da inv-ya o’tkazil-magan
	Asosiy vositalarni saqlash va ishla-tish joylari hisob registrida aks ettirilganmi?	√
	Asosiy vositalarning foydalanish joylarida saqlanishi uchun mas’ul shaxslarni tayinlash to’g’risida buy-ruqlar borligi?	√
	Asosiy vositalarni saqlash uchun mas’ul shaxslar bilan to’liq moddiy javobgarlik to’g’risida shartnomalar tuzilganmi?		√
	Korxonada asosiy vositalar hisobiga doir dastlabki hujjatlarning uni-fikatsiyalangan shakllari qo’llani-ladimi?	√		To’liq emas
	Asosiy vositalar hisobi bo’yicha huj-jatlar aylanish reja-grafigi tuzilganmi?		√
	Bosh buxgalter tomonidan hujjatlar aylanish reja-grafigiga rioya qilish ustidan nazorat amalga oshirilganmi?		√
	Asosiy vositalar ob’ektlari yongin va boshqa tabiiy ofatlardan sug’urta qilinganmi?	√
	Asosiy vositalar turkumlanganmi?		√
	Asosiy vositalar kodifikatori ish-lab chiqilganmi?		√
	Inventar kartochkalar mavjudmi va ular ishlatiladimi?		√
	Analitik hisob ma’lumotlari sinte-tik hisob registrlari bilan taqqos-langanmi?	√		Ha, faqat balans tu-zish pay-tida
	Asosiy vositalarni hisobdan chiqarish bo’yicha dalolatnomalar va boshqa huj-jatlar rahbar tomonidan tasdiq-langanmi?	√
	Korxonada ijaraga olingan (operativ moliyalanadigan lizing) asosiy vosi-talar mavjudmi?		√
	Amortizatsiya hisoblash usuli tanlan-ganmi?		√	Chiziqli usul qo’lla-niladi
	Ta’mirlash xarajatlarini hisobga olish varianti tanlanganmi?		√	Haqiqiy xarajatlar bo’yicha

Ushbu keltirilgan testdan shunday xulosa qilish mumkinki, tekshiruv o’tkaziladigan korxonada hisobot davrida inventari-zatsiya o’tkazilmagan, hisob siyosatida ayrim ob’ektlarni inven-tarizatsiya qilish tartibi va muddatlari belgilanmagan. Natijada, tekshiruv chog’ida asosiy vositalar ob’ektlarini tanlab inven-tarizatsiya qilish zarur. Mazkur korxona bo’linmalarida asosiy vositalar hisobiga doir muomalalar ustidan ichki nazoratning yaxshi yo’lga qo’yilmaganligi oqibatida sezilarli xatolarga yo’l qo’yish xavfi katta.

Bosh daftarda aks ettirilgan 0110-0199, 0211-0299, 0310, 0710, 0720, 0810, 0820, 0840, 0850, 0860, 0890, 0920, 4810, 4820, 4830, 6910, 6920, 7910 sintetik schyotlar qoldiqlarining mos ra-vishda analitik hisob registrlari va buxgalteriya balansi ma’lumotlariga muvofiqligini aniqlash zarur. Ular barcha pozitsiyalar bo’yicha: oy boshiga qoldiq, oylik oborotlari, oy oxiriga qoldiq-lar bir-biriga to’g’ri kelishi lozim. Agar tafovutlar aniqlansa, ularning sabablarini aniqlash va korxonaga asosiy vositalarni, montaj talab qiladigan qurilmalarni; kapital qo’yilmalarni, tuzilgan lizing shartnomalari bo’yicha majburiyatlarni inventa-rizatsiya qilish tavsiya etiladi. So’ngra korxonaning asosiy vosita-larni hisobga olish bo’yicha qabul qilingan hisob yuritish siyosati bilan tanishish zarur. Bunda asosan quyidagilarga e’tibor berish lozim:

0. 
   korxonada asosiy vositalarga eskirish hisoblashning qaysi usulini qo’llash qabul qilinganligi;
   
1. 
   korxonada asosiy vositalarni ta’mirlash xarajatlarini hisobga olishning qanday tartibi qabul qilinganligi, asosiy vo-sitalarni ta’mirlash uchun rezervga mablag’ ajratish mexanizmidan foydalanib, ya’ni ta’mirlash fondi (8910-schyot bo’yicha «Ta’mirlash fondi» subschyotini qo’llash) tashkil etish yoki tashkil etmaslik.
   

Korxonada qabul qilingan hisob yuritish siyosati auditor xulosasida aks ettirilishi lozim.