Buxgalteriya hisobi registrlari va shakllari

Dekabr oyi bo‘yicha jami	100.000	100.000
		1 YAnvarga qoldiq	-	-	-

Asosiy vositalar hisobi inventar kartochkasi

(NOC-6 shakl)
(obekt to‘liq nomi va atalishi)
(tayyorlovchi -zavod nomi)

(model, toifa, rusum)

Pasport, loyixa raqami, rusum, toifa	Zavod raqami ishlab chiqilgan yil	Foydalan-ishga berilgan xarajatdagi dalolatnoma raqami va muddat.	Inventar Tartib raqami.	Sex bo‘limi	sintetik schet	Anali tik hisob shifri
1	2	3	4	5	6	7

Bosh langich qiymat	Amortizat siya ajratma me’yori	Izox	ga qayta baholash ma’lumoti bo‘yicha eskirish summasi . 200_ y yoki sotib olish hujjatlari bo‘yicha	Obekt kirimi hisobot belgi buxgalteriya yozuvi.
				Muddat	Tartib rakam
8	9	10	11	12	13

Qimmat baho metallar			CHikishi (berildi)
Nomi	Turi	Massasi	Buxgalteriya yozuvi (dalolatnoma nakladnoyi)		CHikarilish (joylashtirish) sababi
			Muddat	Tartib raqami
14	15	16	17	18	19

NOC 6 SHakli orka tomoni

Kurish, kurollantirishni oxirga etkazish, qayta kurish , takomillashish (buxgalteriya yozuvi)				Ta’mirlash (buxgalteriya yozuvi)
mu dd at	tartib rakam	Inventar tartib rakam	Sum ma	Mudd at	Tartib rakam	Inventar tartib rakam	Summa	Mud dat	Tartib rakam	Invent ar tartib rakam	Summ a

Obektni qisqacha individual tavsifnomasi.

Obektni xarakterlovchi ixtirovchilik		Asosiy obekt	Asosiy obektga taalukli muxum moslamalar, qurilmalar nomi.
elementlari va boshqa belgilar nomi
1		2	3		4		5		6

Kartochkani to‘ldirdi (lavozim) (imzo)

(Ismi sharfi)

«_ »_ 200 y.

YUqorida «Hisobdor shaxslar bilan hisob kitob» va «Asosiy vositalar» analitik hisoblari

uchun qo‘llanadigan kartochkalarni ko‘rib chiqdik. Ushbu kartochkalar ma’lumoti analitik hisob hisobotgi ma’lumotlarda keng yoritilgan.

Ko‘p ustunli kartochkalarning yana biri sifatida «Asosiy ishlab chiqarish» xarajatlari hisobi uchun yuritiladigan kartochkani misol sifatida keltirish mumkin.

Kartochkalar maxsus kartotekalarda saqlanadi. Kartotekaga kartochkalar joylashtirilayotganda moddiy javobgarligi joylangan o‘rni va boshqa xususiyatlariga ahamiyat berib, guruhlarga ajratilgan holda qo‘yiladi.

Buxgalteriya hisobi registrlari yozuv turlariga ko‘ra 3 xil bo‘ladi:

1. 
   Xronologik hisob registrlari.
   
2. 
   Tizimli hisob registrlari.
   
3. 
   Kombinatsiyalashgan registrlar.
   

Xronologik hisob registrlarini o‘ziga xos xususiyati shundaki,, undagi yozuvlar xronologik tartibda aks ettirilib boriladi. Bu yozuvlar orqali jarayonning qisqacha mazmuni, sodir bo‘lgan muddati va summasini xronologik tartib aks ettirib boriladi. Masalan,

«Jarayonlarni ro‘yxat qilish jurnali» xronologik hisob registriga misol bo‘lib, u hisobning memorial-order shaklida qo‘llaniladi.

Tizimli hisob registrlari jarayonlarni ma’lum bir belgilari bo‘yicha tizimlashgan (guruhlashgan) holda aks ettirilishi bilan xususiyatlidir. «Bosh daftar» tizimli hisob registrlariga misol bo‘ladi.

Ushbu registrdan XV asr oxirlarida ikki yoqlamayozuv usuli vujudga kelganidan boshlab foydalanish yo‘lga qo‘yilgan.

Buxgalteriya daftarlari bir yilga mo‘ljallangan bo‘lib, hamma betlari raqamlanadi, bosh buxgalter imzosi bilan tasdiqlanadi.

Oxirgi varaqning orqasida bosh buxgalterning imzosi bilan tasdiqlangan holda qo‘yidagi yozuv aks ettirilgan bo‘lishi zarur.

Buxgalteriya daftarida korxona xo‘jalik mulklarini aks ettiradigan schetlar uchun betlar ajratiladi. Sintetik schetlar uchun tegishli analitik schetlar ochilgan bo‘lsa, bosh daftarda betlar ajratilayotganda e’tiborga olmoq zarur.

Masalan, savdo korxonasini chakana savdodagi tovarlari 2920 sintetik schetida yuritiladi. Aytaylik, shu savdo korxonasiga qarashli 3 ta magazin mavjud. Bunday holatda bosh daftarda xar bir moddiy javobgar shaxs uchun alohida varaqlar qoldirilishi va umumiy tovarlar hisobi aks ettirilishi uchun ham varaqlar ajratilgan bo‘lishi zarur.

Buxgalteriya daftarida mundarija ham bo‘lib, unda hisobi yuritiladigan schetlarning aks ettiriladigan varaqlari tartib raqami ko‘rsatilgan bo‘ladi.

Buxgalteriya hisob registri daftarning boshqa registrlardan afzalligi qo‘yidagilardan iborat:

• 
  Hisob ma’lumotlarining bir registrda mujassamlashganligi;
  
• 
  Hisob ma’lumotlari saklanishi mustahkam ta’minlanganligi.
  

Buxgalteriya daftarining kamchiliklari ham bo‘lib, ular qo‘yidagilardan iborat:

• 
  Buxgalteriya xodimlari o‘rtasida mehnat taqsimotini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishga xalaqit beradi, sababi, daftarda korxonada hisobi yuritiladigan hamma schetlar joylashgan. Buxgalteriya xodimlari o‘zlariga biriktirilgan schetga tegishli ma’lumotlarni aks ettirish uchun daftar bo‘shashini ko‘tishi kerak bo‘ladi.
  
• 
  Buxgalteriya daftaridan hisob registri sifatida foydalanganda, hisob ishlarini mexanizatsiyalashtirish imkoniyatlari kamayadi.
  
• 
  Buxgalteriya xodimlari mehnat unumdorligini oshishiga halaqit beradi.
  

Birinchidan, daftardan galma-galdan foydalanish natijasida vaqt yo‘qotiladi: ikkinchidan, buxgalteriya daftarining xajmi katta bo‘lib, tegishli varaqni topib, undan foydalanishni sekinlashtiradi.

Buxgalteriya daftarlarining hamma varaqlari ham hamma vaqt foydalanilaverilmaydi.

Tuldirilmagan varaqlar esa kelgusi hisobot davri uchun foydalanilmaydi va hisob registrlari bilan bog‘liq xarajatlarni oshishiga olib keladi.

Buxgalteriya daftarlari bir hisobot yili uchun mo‘ljallangan.

Buxgalteriya registrlari ulardagi yozuv turiga ko‘ra, kombinatsiyalashgan shaklda ham bo‘ladi.

Kombinatsiyalashgan buxgalteriya registrlarining o‘ziga xos xususiyati shundaki, ularda xronologik va tizimli yozuvlar birgalikda aks ettiriladi. Bunday registrlarning afzalligi qo‘yidagilardan iborat:

• 
  Hisob ishlari ixchamlanadi.
  
• 
  Buxgalteriya yozuvlari aks ettiriladigan registrlar miqdorini qisqartiradi.
  

Xronologik va tizimli yozuvlar umumlashtirilgan va kombinatsiyalashtirilgan hisob registrlariga jurnal-order misol bo‘ladi.

Buxgalteriya hisobi registrlari ularda aks ettiriladigan ma’lumotlar xajmiga ikki turga ajratiladi.

1. 
   Sintetik registrlar.
   
2. 
   Analitik registrlar.
   

Sintetik registrlar sintetik hisob ma’lumotlarini aks ettirishga mo‘ljallangan bo‘lib, ularga bosh daftar, jarayonlarni ro‘yxat qilish jurnali, jurnal-orderlar va boshqalar misol bo‘ladi.

Analitik registrlar analitik hisob ma’lumotlarini rasmiylashtirishda qo‘llanilib, ularga

«Materiallar», «Asosiy vositalar», «Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar mashinalar va boshqa mulklar hisobi bo‘yicha yuritiladigan kartochkalar misol bo‘ladi.