Buxgaletriya hisobining predmeti, metodi va uning elementlari

II bo’lim bo’yicha jami 
(410+420+430+440+450+460) 
550 
Balansning passivi bo’yicha jami (400+560) 
560 

---

11 
Buxgalteriya balansi quyidagi belgilariga qarab tasniflanadi: 
1.
Tuzish vaqtiga qarab: 
a)
kirish balansi; 
b)
joriy (davriy) balans; 
v) tugatish balansi; 
g) ajralish balansi; 
d) qo’shilish balansi; 
j) sanatsiya balansi. 
2.
Tuzish manbalariga qarab: 
a)
inventar balanslari. Faqat inventar (ro’yxati) vositalari asosida tuziladi; 
ular qisqartirlgan varianti bo’lib hisoblanadi. Banday balanslar mavjud mulk asosida 
yangi korxonalar vujudga kelganda yoki xo’jalik o’z shaklini o’zgartirganda (davlat 
korxonalari aktsioner jamiyatlariga aylantirilganda) talab qilinadi. 
b)
daftar balansi – inventarizatsiya o’tkazish yo’li bilan oldindan 
tekshirilmasdan faqat daftarlardagi yozuvlar asosida tuziladi; 
v) bosh (generalniy) balans - hisob va invetarizatsiya ma’lumotlariga asosan tuziladi. 
3.
Axborot hajmi bo’yicha: 
a)
yakka balans – faqat bir korxona axborotini aks ettiradi; 
b)
yig’ma balans – barcha korxonalar mablag’larini umumiy holatini 
aks ettiruvchi summalarni mexanik qo’shish yo’li bilan tuziladi; 
v) konsolidallashgan balans. 
4.
Faoliyat xarakteri bo’yicha: 
a)
asosiy balans – korxonaning asosiy faoliyat turi va ustaviga to’g’ri 
keladigan balans; 
b)
asosiy bo’lmagan balans – korxonaning boshqa faoliyat turlari 
(yordamchi xo’jaliklari, transport, turar joy-kommunal xo’jalik va sh.k.) bo’yicha 
tuziladigan balans. 
5.
Mulk shakli bo’yicha: 
a)
davlat korxonalari balansi; 
b)
aktsioner jamiyatlari balansi; 
v) munitsipal (shahar boshqarmasiga qarashli) balansi; 
g) qo’shma korxonalar, kichik va xususiy korxonalar balansi. 
6.
Aks ettirish ob’ekti bo’yicha: 
a)
yuridik shaxs bo’lgan korxonaning mustaqil balansi; 
b)
alohida balans (filiallar, tsexlar, bo’linmalar balansi). 
7.
Tozalanish usuli bo’yicha: 
a)
brutto-balansi – bu barcha tartibga soluvchi moddalarni o’z ichiga 
oluvchi balans; 
b)
netto-balans – bu barcha tartibga soluvchi moddalarni chiqarib tashlab 
tuzilgan balans; Bizning respubikamizda netto-balansi qo’llaniladi. 
Har bir xo’jalik yurituvchi sub’ektda o’z faoliyatini amalga oshirish jarayonida