Butun olam tortishish qonuni. Kosmik tezliklar. Reja

Sun’iy yo‘ldoshning aylanish davri: R radiusli orbitada harakatlanayotgan sun’iy yo‘ldoshning aylanish davri quyidagicha hisoblanadi:

(4)

Bu ifodaga ko‘ra Yer sirtini birinchi kosmik tezlik bilan aylanayotgan syn’iy yo‘ldoshning aylanish davrini hisoslaymiz: Shuningdek ekanligini inobatga olib (4) formulani quyidagicha yozamiz: (5)

Sun’iy yo‘ldoshning harakat orbitasining radiusi ortgan sari uning aylanish davri ham ortadi.

Nazorat uchun savollar
1. Butun olam tortishish qonunini ta’riflab, uning formulasini yozing.

2. Gravitatsion doimiysining fizik ma'nosini tushintiring.

3. Og‘irlik kuchi va erkin tushish tezlanishi yerning geografik kenglikka qanday bog‘liqligini tushintiring.

4.Yer sirtidan ko‘tarilgan sari erkin tushish tezlanishi qanday o‘zgaradi?

5. Kavendishning gravitatsion doimiysini aniqlagan tajribasini izohlab bering.

6.Jism yerning sun’iy yo‘ldoshi bo‘lib qolishi uchin unga qanday tezlik berish kerak va uni orbitaga chiqarishda tezligi qanday yo‘nalgan bo‘lishi kerak?

7.Yerning sun’iy yo‘ldoshining tezlanishi qanday yo‘nalgan?

8.Birinchi kosmik tezlikni hisoblash formulasini keltirib chiqaring.

9.Aylanish orbitasi ortgan sari aylanish tezligi va aylanish davri qanday o‘zgaradi?