Butun olam tortishish qonuni. Kosmik tezliklar. Reja

Birinchi kosmik tezlik: Yer sirtiga yaqin joydan ( h ≈ 0 ) uchiriladigan yerning sun’iy yo‘ldoshlari uchun bu tezlik qancha bo‘lishini hisoblaymiz. (2) ifodadan

va ifodaga ko‘ra birinchi kosmik tezlikni hisoblash uchun quyidagi ifodani hosil qilamiz: (3).

(3) formulaga kiruvchi kattaliklarning g=9,81m/s² va R_yer=6,410⁶m qiymatlarni qo‘yib birinchi kosmik tezlikni hisoblaymiz: .

Bunday katta tezlikni yo‘ldoshga faqat katta quvvatli reaktiv dvigatellar berishi mumkin. Agar jismga etarli tezlik berilsa har qanday jism yerning (yoki biror planetaning ) syn’iy yo‘ldoshi bo‘lishi mumkin. Hozirgi paytda Yer atrofida mingdan ortiq sun’iy yo‘ldoshlar harakatlanib yuribdi. Inson qo‘li bilan Oyning, Mars va Zuxra planetasining, shuningdek Quyoshning sun’iy yo‘ldoshlari kosmosga chiqarildi.