Burxonov, O‘. Xudoyorov, Q

Rost  va  yolg‘on  mulohazalar
Mulohaza  deb  rost  yoki  yolg‘onligi  aniqlangan  darak 
gaplarga  aytiladi.  Masalan:  «Yer  Quyosh  atrofida 
aylanadi»  –  to‘g‘ri  fikr;  «Ikki  toq  son»  –  noto‘g‘ri 
fikr.  Bunday  gaplar  mulohaza  deyiladi.  «Yoshing 
nechada?»  yoki  «dars  qiling»  kabilar  mulohaza 
emas.  Masalan:
1)  Rost  mulohaza:  Yoz  faslida  kunlar  issiq  bo‘ladi.
2)  Yolg‘on  mulohaza:  Filning  og‘irligi  150  g  bo‘ladi.
3)  Mulohaza  emas:  Bugun  yomg‘ir  yog‘adimi?
 1.
  Agar  hisoblash  mashinasiga  quyidagi  sonlar  kiritilsa, 
natijada  qanday  sonlar  olinadi? 
a
:  7;  46;  61;  280.
http://eduportal.uz

---

118
 
2.
 
Avval rost mulohazalarni, keyin yolg‘on mulohazalarni 
ko‘chirib  yozing: 
 
a)  17  bilan  5  ning  ayirmasi  13  ga  teng;
 
b)  Har  qanday  son  4  ga  ko‘paytirilsa,  ko‘paytmada 
juft  son  hosil  bo‘ladi;
 
d)  Har  qanday  son  5  ga  ko‘paytirilsa,  ko‘paytmada 
har  doim  juft  son  hosil  bo‘ladi;
 
e)  7  soni  6  sonidan  kichik. 
 
3. 
Quyidagi  shakllar  uchun  rost  mulohaza­
 
larni  tanlang:
 
a)  Agar  shakl  ko‘k  bo‘lmasa,  demak,  bu 
 
to‘g‘ri  to‘rtburchak;
 
b)  Agar  shakl  qizil  bo‘lmasa,  demak,  bu 
 
to‘g‘ri  to‘rtburchak  emas;
 
d)  Agar  shakl  uchburchak  bo‘lmasa, 
 
demak,  bu  ko‘k  emas.
 
Bu  shakllar  uchun  rost  mulohazalarni 
 
davom  ettiring:  Agar  shakl  sariq  bo‘lmasa, 
 
demak,  bu  …  emas.                                         
 
 
4.
  Rasmdagi  figuralarning  nomini  toping.  Shunday 
geometrik figuraga ega predmetlar nomini ayting. Bu 
figuralarning  yuqori  va  yon  tomonidan  ko‘rinishlarini 
daftaringizga  chizing.
    
    
http://eduportal.uz

---

119
 
5.
  O‘ylab  ko‘ring:  a)  Istalgan  bir  xonali  son  o‘ylang. 
Uni  4  ga  ko‘paytiring.  Ko‘paytmani  o‘ylagan  songa 
bo‘ling.  Natijada  nega  4  hosil  bo‘lishini  tushuntiring.
  b)  Istalgan  bir  xonali  son  o‘ylang.  Uni  6  ga 
ko‘paytiring.  Ko‘paytmadan  o‘ylangan  sonni  ayi­
ring.  Ayirmani  o‘ylangan  songa  bo‘ling.  Natijaga  15 
sonini  qo‘shing.  Yig‘indida  nima  uchun  20  chiqqanini 
tushuntiring.
 
6.
  (8168  –  3170)  :  7                          (118  +  242)  :  120
          (5496  +  3572)  :  4                          (915  –  369)  :  273
 
7.
  Toshkent  metropolitenining  «Alisher  Navoiy»  beka    ­
tida  vagonlardan  246  nafar  yo‘lovchi  tushdi  va  173 
nafari  vagonlarga  chiqdi.  Shu  vaqtda  65  yo‘lovchi 
qarama­qarshi  yo‘nalishdagi  poyezdni  kutib  turgan 
bo‘lsa,  ushbu  bekat  bir  vaqtning  o‘zida  necha  nafar 
yo‘lovchiga  xizmat  ko‘rsatgan?