Бурун, бурун ёндош бўшлиқларининг клиник анатомияси, физиологияси ва текшириш усуллари

Surunkali gaymoritni tashxisi sub`ektiv, ob`ektiv belgilarga, diafonsokopiya, rentgenografiya,endoskopiya va noaniq xollarda yuqori jag suyagi bo`shlig’ini punktsiyasi natijaliriga asoslanib qo`yiladi. Diafonoskopiyada yalliglangan bo`shliq tomonda soyalanish kuzatiladi (Xeringa simptomi) va o`sha tomonda ko`z qorachigini yorugligi pasayadi (Davidson simptomi). Gaymoritni galvirsimon suyak katakchalari (etmoidit) va peshona suyagi bo`shliqlarini yallig’lanishlaridan (frontit) farqlash uchun yuqori jag suyagi bo`shligi yuvib tozalangandan so`ng, 10-20 daqiqadan keyin qayta rinoskipiya qilinsa etmoidit va frontitlarda burun bo`shligida qaytadan yiring paydo bo`ladi.

Davolash: surunkali gaymoritning davolash kasallikni keltirib chiqaruvchi sabablarni bartaraf qilishdan boshlanadi. Konservativ davolash usullaridan biri burun yo`llariga qon tomir toraytiruvchi dorilar qo`llab shilliq qavatlarini shishini pasaytirishga va ajralmani tez chiqishiga qaratiladi.

Davolashni eng samarali usuli bo`shliqni punktsiya qilib, yuvib tozalash va antibiotiklar eritmalari yuborish xisoblanadi. Agar bemorlarda punktsiyaga qarshi ko`rsatma bo`lsa yoki ular bu muolijadan bosh tortsalar,unday xolda bo`shliq Peretts usulida elektroso`rgich orqali yuviladi.

Antibiotiklarni qo`llashdan avval mikroflorani sezuvchanligini aniqlagandan so`ng bo`shliqqa yuborish, yaxshi natijalarni beradi. Agar yiringli ajralma qo`yiq bo`lsa, bo`shlik ichiga ferment eritmalari (tripsin, ximotripsin) yuborib suyultirilgandan so`ng, yuviladi. Bemorda kasallik allergik jarayon ostida kechayotganligi uchun bo`shliq yuvib tozalangandan so`ng antibiotiklardan tashqari antigistamin va garmonlar aralashmasi yuboriladi. Qo`llanilayotgan antibiotiklarni ta`siri etarli bo`lmagan xollarda antiseptik dorilardan 1% dioksidin,dimeksid,diotsid yoki yodinollar tavsiya etiladi.

Kasallikni ogir kechishida stafilokokga qarshi plazma (250 ml xaftasiga ikki maxal) va stafilokokkli gamma globulin qo`llash maqsadga muofiqdir. Kasallikni sababchisi zamburuglar bo`lgan xollarda fungotsid (nistatin,levorin,amfoglyukamin) va sul’fanilamid (biseptol) dorilari tavsiya etiladi. Bo`shliqni yuvishda levorin eritmasi 10000 ed. 1ml fiz.eritmada yoki 1:1000 xinazol eritmasi ishlatiladi.

Bo`shliqni ketma-ket punktsiya qilmaslik uchun birinchi marotaba punktsiya qilinayotgan vaqtda 8-10 kunga polietilen drenaj trubka quyiladi va kerakli vaqtda bo`shliq shu trubka orqali yuviladi va dori yuborib turiladi.

Agar kasallikni kelib chiqshiga karioz tishlari sabab bo`lsa, u xolda tishlarni davolash kerak. Fizioterapevtik davolash muolajalari: UVCH, elektroforez, lazer va magnit davolar qo`llash yaxshi yordam beradi.

Agar konservativ davolash usulida foyda bo`lmasa, u xolda jarroxlik yo`llari bilan davolanadi. Jarroxlik yo`li bilan davolashdan maqsad bo`shligdagi turli yallig’lanishga xos o`zgarishlarni (yiring, polip, granulyatsiya) olib tashlash va bo`shligni medial devoridan yo`l ochib (pastki burun yulidan) burun bo`shligi bilan birlashtirishdan iboratdir.