Burg’ilash usullari va burg’ilash mashinalari Bir cho’michli yuklash mashinalari turlari va qo’llanilish ko’lami Ventilyator qurilmalari turlari va qo’llanilish ko’lami Havo elektr liniyalari tuzilishi Reja

Ventilyator qurilmalari to’grisida ma’lumot
Ventilyator (lot. ventilo — puflayman, esaman, silkitaman) — havo yoki gazlarni haydovchi yoki soʻruvchi qurilma. Odatda, V. havo yoki gazni 0,15 MPa gacha bosim bilan haydaydi yoki soʻradi. Asosiy ish elementi motor va parrakli gʻildirakdan iborat. Binolar va shaxtalar havosini tozalash, q.x. mahsulotlari (don, paxta, pichan) ni quvur orqali uzatish, donni tozalash, saralash va quritishda qoʻllaniladi. V. ning haydovchi, soʻruvchi va aralash xillari boʻladi. Ishlash tarziga koʻra, havo oqimi oʻq boʻylab yoʻnalgan yoki oʻqaviy V. va markazdan qochma V. ga boʻlinadi. Oʻqaviy V. silindrik kojux 5, parrakli gʻildirak, kollektor, kirayotgan havoni yoʻnaltiruvchi apparat, chiqayotgan havoni yoʻnaltiruvchi apparat va uyurma . Markazdan qochma V.da parrak aylanganda havo oqimi kollektordan parrak kanallariga kiradi va markazdan qochma kuch taʼsirida spiral shaklidagi kojux Z ichiga oʻtib, chiqish teshigiga haydaladi. Hosil qiladigan bosimiga qarab, V. lar uch turga boʻlinadi: a) past bosimli (100 mm suv ust. dan past) — donni saralash va tozalash hamda kombayn V. lari; b) oʻrtacha bosimli (100 mm dan 300 mm gacha suv ust.) — pichan uchun moʻljallangan; v) yuqori bosimli (300 mm dan 1500 m gacha suv ust.) — don uchun moʻljallangan. Xonalarni shamollatish uchun moʻljallangan V. lar, koʻpincha, yumshoq parrakli qilib ishlab chiqariladi. Qayerda ishlatishga moʻljallanganligiga qarab, V. lar sanoat va maishiy xillarga boʻlinadi. Sanoat V. lari sanoat korxonalari, shaxtalar, metropoliten yoʻlaklari va b. joylarda, maishiy V. lar turar joy binolari, jamoat binolari, uy-joylar, idoralar va b. joylarda qoʻllaniladi. V. lar devorlar ichiga, shiplarga oʻrnatiladi; stol ustiga va polga qoʻyiladigan V. lar ham boʻladi. AGN tizimi bo‘yicha Yo‘riqnomani ishlab chiqish quyidagilarga asoslangan;
shaxta atmosferasini, ishlarni, ventilyator va gaz so‘rib chiqaruvchi qurilmalarni, mahalliy shamollatish ventilyatorlarini boshqarish, hamda shlyuzlardagi ventilatsiya eshiklarining holatini nazorat qilish bo‘yicha qo‘shimcha talablarni joriy qilish zarurati;
ko‘mir shaxtalarida kompyuter texnologiyalaridan va ulardan foydalanishning ijobiy tajribasidan foydalangan holda atmosferani nazorat qilish uchun yangi uslublarning va zamonaviy texnik vositalarning paydo bo‘lishi;
ko‘mir tashkilotlari tomonidan, hisoblash texnikasi yordamida aerogaz vaziyat to‘g‘risida uzluksiz ma’lumot olish, olingan ma’lumotlarni qayd qilish, to‘plash va foydalanishga yordam beruvchi aerogaz nazorati tizimlarini sotib olish imkoni.
AGN tizimi bo‘yicha mazkur Yo‘riqnoma quyidagilarni ko‘zda tutuvchi qoidalarni o‘z ichiga oladi:
AGN tizimida zamonaviy kompyuter tizimlaridan foydalanish;
konlarda xavfsiz aerogaz rejimini ta’minlovchi qurilmalar va jihozlarni (ventilyatorlar, shlyuz ventilatsiya eshiklari, gaz so‘rib chiqaruvchi qurilmalar va h.k.) nazorat qilish va boshqarish bo‘yicha avvalgi tarqoq vazifalarni bitta yaxlit majmuaga birlashtirish;
mahalliy va chet elda ishlab chiqarilgan turli texnik vositalardan foydalanish;
vazifalar soni va nazorat qiluvchi parametrlarni, shuningdek AGN tizimlaridan foydalanish doiralarini kengaytirish.
AGN tizimi bo‘yicha Yo‘riqnoma masofali markazlashgan nazorat bo‘yicha quyidagi talablarni o‘z ichiga oladi:
shaxta atmosferasida metan va boshqa gazlarning tarkibi;
boshi berk konlarda va chuqurlik maydonlarida havoning sarflanishi;
asosiy ventilyator qurilmalari va mahalliy shamollatish ventilyatorlarini (MShV) boshqarish bo‘yicha ishlar;
shlyuzlarda ventilatsiya eshiklarining holati;
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Тоshmuxamedov B.T.-Umumiy geologiya, Noshir, Toshkent, 2011
2.Тоshmuxamedov B.T.-Umumiy geologiya, IMR, Toshkent, 2008.
3.Dolimov T.N., Troitskiy V.I. – Evolyutsion geologiya. T., Universitet, 2005.
4.Тоshmuxamedov B.T Umumiy geologiya,Tosh.DTU, 2006 y.
5.Славин В.И., Хаин В.Е. и др. – Общая геология. М., изд. МГУ, 2001