Burg‘ilash quduqlari elementlariga nimalar kiradi?

Burg‘ilash usullari klassifikatsiyasini izohlang? Quduqlarni bir-birlaridan o‘zining fizik mohiyati bilan tubdan farq qiladigan usullar bilan burg‘ilash mumkin. Ular jumlasiga burg‘ilashning mexanik, fizik va kimyoviy usullari kiradi. Burg‘ilashning mexanik usuli keng tarqalgan bo‘lib, parchalanayotgan jinslarga bo‘lgan ta’siriga qarab bu usul quyidagilarga bo‘linadi; aylanma, zarbali va zarba-aylanma. Bu usullardan eng keng tarqalgani aylanma burg‘ilash bo‘lib, bunda jinslarni parchalovchi asbobga aylanma harakat maxsus mexanizm — shpindel yoki rotor yordamida burg‘ilash quvurlari kolonnasi yoki zaboy dvigatellari (gidravlik yoki elektr) orqali uzatiladi. Shuning uchun ham burg‘ilashni shpindelli, rotorli va zaboy dvigatelli — turbobur va eletrobur turlarini ajratish mumkin. Yuqorida keltirilgan burg‘ilashning barcha usullarida tog‘ jinslarining istalgan qattiqligida zaboyni yoppa yoki halqa bo‘ylab, quduq o‘rtasida yaxlit namuna — kern hosil qilgan holda burg‘ilash mumkin. Birinchi usul kernsiz burg‘ilash deb atalib, ekspluatatsion va texnik quduqlarni burg‘ilashda keng qo‘llaniladi. Ikkinchi usul kolonkali burg‘ilash deb ataladi va foydali qazilma konlarini izlashda va razvedka qilishda ishlatiladi. Zaboyda hosil bo‘lgan kernni yuqoriga ko‘tarish usuliga qarab, kolonkali burg‘ilashda olinadigan kern qabul qiluvchi va suyuqlik oqimi yordamida kernni ko‘taruvchi (gidrotransport) kabilarga bo‘linadi. Birinchi holda kern ingichka po‘lat kanat bilan kern qabul qilgich ichida silliq stvolli burg‘ilash quvurlari kolonnasi ichidan yuqoriga ko‘tariladi. Ikkinchi holatda esa, kern ikkilamchi kolonka quvurlari ichki quvuri ichidan suyuqlik oqimi yordamida yuqoriga ko‘tariladi. Aylanmali burg‘ilash zaboyli suyuqlik yoki siqilgan havo bilan tozalash yo‘li orqali olib boriladi. Chuqur bo‘lmagan quduqlarni yumshoq tog‘ jinslarida burg‘ilashda burg‘ilashning aylanma shnekli va burg‘ilash qoshiqchalari va spiral burg‘ilar yordamida suyuqliksiz burg‘ilash turlari ishlatiladi. Zarbali burg‘ilash sochma konlarni razvedka qilishda, gidrogeologik va katta diametrdagi turli maqsaddagi texnik quduqlarni burg‘ilashda ishlatiladi.

13.