Burg‘ilash ishlari haqida qisqacha ma’lumot

Ny > 10Nb;

Aylanma-zarbali burg‘ilashda kesuvchi qism – koronka (qoplama) jinslarga zarbali kuchlanishni o‘q yo‘nalishidagi ta’siri natijasida botirib bir vaqtning o‘zida burg‘i asbobining aylanishi natijasida jinslar uvalanib boradi. Burg‘ilashning bunday turi shpur yoki skvajina tubidagi jinslarga ko‘p miqdordagi energiyani yetkazadi, shu sababli aylanma-zarbalovchi burg‘ilash yuqori unumdorligi bilan ajralib

turadi. Aylanma-zarbalash mashinalarida aylanish mexanizmining ta’sir etuvchi quvvati zarbali mexanizmning quvvatiga nisbatan anchagina yuqori. Bunday burg‘i turi uchun Nd > 10N nisbat o‘rinli bo‘ladi. Aylanma-burg‘ilash usuli mahkamlik koeffitsiyenti f = 6 – 11 bo‘lgan jinslarda qo‘llaniladi. Bundan yuqori bo‘lgan qattiqlikdagi jinslarni burg‘ilashda shpur yoki skvajina tubidagi jinslarni, asosan, zarbalovchi kuchlanish hisobiga ushalib parchalanishi yuzaga keladi. Bunda asbobni aylantirish uchun kam quvvat sarflab, o‘qli kuchlanishni ham kamaytirishga to‘g‘ri keladi, chunki katta kuchlanish bunday jinslarda burg‘i asbobini botirilishiga imkoniyat yaratmaydi va asbobning ko‘proq yemirilishiga olib keladi. Shunday qilib, juda mahkam jinslarda zarbalab-aylanma va zarbalab burg‘ilash usullarini qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi. Zarbalab-aylanma burg‘ilashda, burg‘i asbobi

aylanish energiyasining ta’sir kuchi sababli shpur yoki skvajina tubining maydalangan jinslar bo‘laklaridan va massivdan ajralmay qolgan bo‘lagini va ko‘p bo‘lmagan miqdorda jinslarni kesish yo‘li bilan massivdan ajratadi. Burg‘ilash usullarining tasnifi sxemasida tog‘ jinslarining fizikaviy-mexanikaviy xususiyatlariga bog‘liq holda burg‘ilash usullarini qo‘llash doirasi keltirilgan (1.1-jadval). Qattiq, mustahkam tog‘ jinslarida asosan zarbalovchi burg‘ilash usuli qo‘llaniladi. Yumshoq jinslarda esa ularni tig‘li asbob bilan kesib burg‘ilash usuli keng qo‘llaniladi.

Skvajina burg‘ilash jarayonida burg‘ilash natijasi yuqori bo‘lishini ta’minlash uchun skvajina tubidagi ushatilgan jinslarni siqilgan havo yordamida chiqarib tashlash kerak. Hozirgi davr dastgohlarining har xil o‘lchamdagi skvajinalar burg‘ilashda sarflaydigan siqilgan havo miqdorini quyida keltiramiz:

Doloto diametri, mm . . . . . . . . . . . . . . 127–145 171 214 243 320

Sarflanadigan siqilgan

havo miqdori, m3/min . . . . . . . . . . . . . . 7 14 18 25 50