Бухоро мусиқа фольклорининг тарихий- назарий ва амалий масалалари

 
 
MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA BOLALARNING 
QO‘SHIQ AYTISH MALAKALARINI OSTIRISH 
Qurbonov J.J., 
BuxDU Musiqa ta’limi yo’nalishi 2- bosqich talabasi 
ANNOTATSIYA:
Bola to‘g‘ri kuylashi uchun qo‘shiqchilik, vokal-xor 
malakalarini shakllantirish kerak. Qo‘shiqchilik malakalari. Bu to‘g‘ri holatda kuylash. 
qo‘shiq kuylash jarayonida bola gavdani ko‘tarib bukchaymasdan, stul orqasiga 
suyanibroq o‘tirishi kerak. Qo‘llari esa tizzaga qo‘yiladi. Vokal malakalari. Bu ovoz hosil 

---

124 
qilish, nafas va diksiya. Nafas qisqa, engil va shovqinsiz bo‘lishi kerak. So‘zlar aniq va 
burro talaffuz qilinadi. Xor malakalari. Bu ansambl va tuzilish (stroy)ning o‘zaro 
bog‘liqligi. «Ansambl» fransuzcha so‘z bo‘lib, «uyg‘unlashuv» (slitnost) ya’ni, 
ovozlarning kuch va balanligining birlashuvidir. Bu jarayonda ovoz unison kuylashga va 
tembrning tekislanishiga erishishimiz kerak.
Kalit so’zlar:
«Ansambl» , «uyg‘unlashuv», unison, talaffuz, qo‘shiq, jo‘rsiz ijro,
jarayon, metod, rivojlanish, o‘rgatish, diksiya.
 
Kuylash malakalarini rivojlantirish:  
Kuylash malakalari qo‘shiq yodlash va 
o‘rgatish jarayonida rivojlanadi. Asar murakkablashgani sari malaka rivojlanadi. Kichik 
va o‘rta guruh — musiqa rahbari musiqa asbobi yordamida oddiy, murakkab bo‘lmagan 
qo‘shiqlarni kuylay olishi kerak. Katta guruh — asbobsiz faqat musiqa rahbarining 
yordami bilan yoki musiqa rahbarisiz musiqa asbobi jo‘rligida kuylashi, tovushlar 
balandligi va cho‘zimlarini farqlay olishi, qo‘shiq kuylash jarayonida to‘g‘ri, tik, elkani 
ko‘tarib o‘tirishi kerak. Maktabgacha tayyorlov guruhi — yodlagan qo‘shig‘ini ifodali 
kuylab berish, oldin yodlagan qo‘shig‘ini eslab kuylashi, kuylash jarayonida yonidagi 
bolalarni eshita olishi va kamchilik — xatolarini to‘g‘irlay olishi, tovushlarning yuqoriga 
va pastga harakatlanishini farqlay olishi, notalar qisqa uzunligini va notalarning 
nomlarini bilishi kerak.