Бухоро давлатуниверситети магистрантларининг илмий маколалартуплами 2016

М агист рант ларнинг илмии мацолалар т у п л а м и 'С б о р н ч к научны х т рудов м агист рант ов
#
5
, 
2016
bilan birga fizika va kimyo predm etlari b o ’yicha atom tuzilishini shakllantirishda bir 
xitlikka erishiladi.
A d a b iy o tla r:
1. Мякишев Г.Я. Динамические и статитические закономерности в физике.-М.: 
Наука, 1993. с. 267.
2. Тарасов Л.В. Учебник физики: каким ему быть. //Ж. Физика в школе. 1997. -№ 3.
с. 44.
QUYOSH FOTO-ISSIQUK O’ZGARTIRGICHDAGI ISSIQLIK JARAYONLARINI
MODELLA SHTIRISH
TOYIROVA U.l. (BuxDU magistr talabasi)
A n n o ta ts iy a . M azkur ishda quyosh foto-issiqlik o ’zgartirgichlarning um um iy tavsifi 
va undagi issiqlik jarayonlarini m atem atik m odellashtirish bayon etilgan.
Q uyosh foto-issiqlik o'zgartirgichlarning asosiy vazifasi quyosh nurlarini elektr va 
issiqlik energiyasiga aylantirishdan iboratdir. M azkur yo ’nalishda [1,2,3] larda batafsil 
m a ’lum ot keltirilgan.
1-rasmda quyosh foto-issiqlik o ’zgartirgichning um um iy ko’rinishi tasvirlangan 
bo’lib, uning asosiy elem entlari shisha, fotoelem ent, fotoelem entning metall asosi, 
issiqlik tashuvchi (suyuqlik yoki gaz) harakatlanuvchi quvur, qurilm a asos (foydalanish 
joyiga qarab shaffof yoki shaffof bo’lmagan jism )laridan iborat.
T o
To
1(0
; j o'tkazuvch 
: konveksiya
hanlik
a
' t r - j
nurlmisb
Issiqlik lashuvclriim g 
qurilm aga kinshi
Й 
Tsh
1
T;
§
Таз
1
i
a
Issiqlik rasliuvchininj 
qutilmadan r.hiqishi
V / / / / / / / / / / / / / / T V <■,
I,
I
I n
l a
1-rasm. 
Quyosh 
foto-issiqlik 
o ’zgartirgichning um umiy ko’rinishi: 
1- 
shisha; 2- fotoelem ent; 3- fotoelem ent 
asosi; 4- issiqlik tashuvchi kirivchi tirqish; 
5- issiqlik tashuvchi chiquvchi tirqish; 6- 
qurilm a asosi.
2-rasm . 
Quyosh 
foto-issiqlik 
o ’zgartirgichning issiqlik sxem asi: Та- atrof 
tem peraturasi; 
T 0- 
atrofning 
nurlanish
Tsh- 
shishaning 
T q- 
fotoelementning 
Tas- fotoelem ent asosining 
Tasi- 
qurilm a 
asosining
tem peraturasi;
tem peraturasi;
tem peraturasi;
tem peraturasi;
tem peraturasi.
Quyosh foto-issiqlik o ’zgartirgich sirtiga quyosh nurlari tushadi va yarim o’tkazgichli 
fotoelem entda elektr energiyasi hosil bo’ladi. Q uyosh nurlarining fotoelem entda qisman 
yutilishi hisobiga uning tem peraturasi ortadi. Tem peraturaning ortishi fotoelem ent foydali 
ish koeffitsiyent (F.I.K.) ining tushishiga olib keladi. F.I.K. ning tushishini oldini olish 
m aqsadida fotoelem ent orqa qism idan issiqlik tashuvchi yordam ida issiqlik miqdori 
m untazam olinadi. Issiqlik tashuvchi sifatida foydalanish joyiga qarab suyuqlik yoki gaz 
olinadi.
69
n4S '!
!>||eq ‘
•ip e jiji
epje|e
ejxnd
Aepun
ед e/ 
jeisjn:
e6qsu
‘uivtai
-qsevj
e6t|SE