Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
99 
самарадорлиги ижобийлиги билан ажралиб туради. Умуман, қиз болалар жисмоний тайёргарлиги ўқув 
йили охирида ҳаққоний ривожланди. 
ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ЙЎНАЛИШИДА ЎҚУВЧИНИНГ ШАХС СИФАТЛАРИНИ 
ПСИХОЛОГО – ПЕДАГОГИК ТЕКШИРИШ ХУСУСИЯТЛАРИ 
Тўраев М.М.,
 катта ўқитувчи,
Бухоро вилоят халқ таълими ходимларини қайта тайёрлаш маркази, Бухоро ш. 
Умумий ўрта таълим мактабларида жисмоний тарбия фанини ўқитишдан мақсад – 
ўқувчиларнинг жисмоний ва психик сифатларини муттаносибликда ривожланишини таъминлаш билан 
бирга, уларда нафақат ҳаракатланиш кўникмалари ва малакаларини балким шахс сифатларини 
шакллантиришни тақозо этади. Ўқувчи шахси тўғрисида тасаввур ҳосил қилиш учун бир қатор сифат, 
хусусият томонларини текшириш (тадқиқ) методларини қўллаш орқали амалга оширилади. Жисмоний 
тарбия ўқитувчилари (мактаб психологлари) фаолиятида суҳбат, анкеталаш, муайян вазиятларни 
моделлаштириш ва тестлаш каби текширув амаллари маълум. 
Тестлаш методи - ўқувчилар томонидан бажариладиган стандарт топшириқлар ёки интелектуал 
ечим талаб қиладиган стандарт вазифалар (саволларга жавоб – тест сўроқнома) каби шакл кўринишига 
эга. 
Тест муайян фанларни ўрганишга қаратилган ўқув фаолияти мотивациясининг йўналганлигини 
ва таълим олувчи шахс ички мотивациясининг даражасини ўлчаш учун хизмат қилади. Ушбу методика 
таълим олувчиларнинг барча гуруҳлари билан (12 ёшдан бошлаб) – ўз – ўзини таҳлил қилишга ва ўзи 
ҳақида хулоса чиқаришга қодир бўлган ҳар қайси таълим олувчи инсон билан ўтказилиши мумкин. 
Тест методика унинг стимул материали 20 та таъкиддан иборат. Мазкур таъкидлар бўйича 
текширилувчилар маълум фанларга нисбатан ўз муносабатини билдириб, махсус жавоб варақасининг 
муайян устун ва сатрларида тегишли белгиларни қўядилар: «тўғри» - (+ +); «тўғри, шекилли» - (+); 
«нотўри, шекилли» - (- ); «нотўғри» - (- - ).
Калитга мос келган ҳар бир ҳолат учун 1 баллдан қўйилади. Барча баллар йиғиндиси қанчалик 
катта бўлса, тегишли фанни ўрганишда ички мотивация шунчалик баланд бўлади. Баллар йиғиндиси 
қанчалик кичик бўлса, ички мотивация даражаси шунчалик суст бўлади. Умумий натижаларни 
баҳолашда қуйида келтирилган меъёрий кўрсаткичлардан фойдаланиш мумкин: 0 – 10 балл – ташқи 
мотивация устун; 11 – 20 балл – ички мотивация устун. 
Ички мотивация даражасини баҳолаш учун қуйидаги меъёрий кўрсаткичларга таяниш мумкин:
0 
– 5 балл – ички мотивация паст даражада; 6 – 14 балл – ички мотивация ўрта даражада; 15 – 20 балл – 
ички мотивация юқори даражада. Тест методикаси ўзбек тилида таржима таржима қилиниб сўровнома 
шаклда ўтказилган бўлиб, унинг типик кўринишга эга бўлган жавоб варақаси таҳлил қилинди:
Хулоса: ушбу ўқувчининг енгил атлетика дастур бўлимига мотивацион қизиқиш даражаси 
гимнастика ва спорт ўйинларига кўра “юқори” ички мотивацион даражаси аниқланди.