Бухгалтерия ҳисобининг” предмети ва унинг тарақҚиёт усуллари режа: Хўжалик ҳисоби тўғрисида умумий тушунча ва унинг турлари. «Бухгалтерия ҳисоби»

Регламентлаштирилмайдиган ҳисоб деганда шакл ва мазмуни, юритиш тартиби ва техникаси давлат томонидан қатъий белгилаб қўйилмаган ҳисоб тушунилади. Бундай ҳисоб турларига оператив (оператив-техник) ҳисоб, бухгалтерия бошқарув ҳисоби киради. Ушбу ҳисоб турларида қўлланиладиган регистрлар, уларнинг шакллари, юритиш тартиби ҳар бир хўжалик томонидан ўз ҳоҳишига қараб белгиланади.
Регламентлаштириладиган ҳисоб деганда шакли ва мазмуни, юритиш техникаси ва тартиби қонунлар ва қонуности меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар билан тартибга солинган ҳисоб тушунилади. Регламентлаштириладиган ҳисобга Ўзбекистон Республикасида бухгалтерия молиявий ҳисоби ва статистика ҳисоби киради. Ушбу ҳисоб турлари шакл ва мазмун жиҳатдан барча хўжалик юритувчи субъектлар учун бир хилдир.
Хўжалик ҳисоби турлари уларни юритувчи бўлинмаларига қараб ҳам фарқланади (5-расмга қаранг).

Хўжалик ҳисоби

Оператив
(оператив-техник) ҳисоб

Статистика
ҳисоби

Бухгалтерия
ҳисоби

Кадрлар бўлими;
Таъминот бўлими;
Ишлаб чиқариш бўлинмалари
Маркетинг бўлими
Бошқа бўлимлар

• 
  Режа иқтисод
  бўлими;
  
• 
  Бухгалтерия
  

Бухгалтерия

5-расм. Хўжалик ҳисобининг турларининг уларни юритувчи бўлимлар кесимидаги таснифи.
Шундай қилиб, юқоридаги тасниф ва тавсифлар асосида хўжалик ҳисоби турларини бир-биридан фарқловчи энг муҳим жиҳатларини қуйидагича умумлаштириш мумкин
( 1-жадвалга қаранг).


( 1-жадвалгаг)
Хўжалик ҳисоби турларининг фарқли жиҳатлари