“Бухгалтерия ҳисоби” кафедраси

6.3-masala. 
Kompaniya 20 000 sh.b. ga mualiflik huquqini sotib oldi. Shartnoma 
shartlariga ko‘ra kompaniya ushbu huquqdan 4 yil mobaynida foydalanadi. 
Foydalanish muddati ( 4 yil ) dan keyin shunga o‘xshash mualiflik huquqining joriy 
bozor qiymati 6 000 sh.b. ga teng. 
Ushbu summa mualiflik huquqining tugatish qiymati sifatida qabul qilinishi mumkin.
4 yildan keyin kompaniya NMA ni sotib yubordi.qo‘shimcha sotish xarajatlari yuzaga 
kelmadi. 
Masalaning sharti: 
1. NMA ning amortizatsiyalanadigan qiymati va yillik amortizatsiya summasini 
aniqlash 
2. Ushbu xo‘jalik muomalalari bilan bog‘liq buxgalteriya yozuvlarini rasmiylashtirish. 
Ko‘rsatkichlar 
FZX/ BB 
DT 
KT 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

411 
 
 
 
7-mavzu. Tushum (18-son MHXS). Foyda solig‘i (12-son MHXS). Qarzlar bo‘yicha 
xarajatlar (23-son MHXS) 
 
7.1- masala.
MXXS xam BXXS Ham to‘lanishi dargumon debitorlik qarzlari bo‘yicha 
rezerv tuzishni nazarda tutadi. 
Masalaning sharti: 
«Spektor» kompaniyasi dargumon debitor qarzlar bo‘yicha 2016 va 2017 yillarda rezerv 
tashkil qilmagan.2017 yildan esa MXXS ga o‘tishni rejalashtirgan. 
MXXS maqsadlari uchun kompaniya debitorlik qarziniqadrsizlanishi nuqtai nazaridan 
taxlil qilmoqda. Debitorlik qarzi va rezerv summasini hisoblab chiqishda qo‘llanila-
digan stavkalar strukturasi quyida keltirilgan. 
Ko‘rsatkichlar 
Debitorlik qarzi 
qoldig‘i 
Rezervlashtirish 
stavkasi 
31.12.16 y 
31.12.17 y 
31.12.16 y 
31.12.17 y 
muddati o‘tmagani 
14 880 
15 879 
0 % 
0 % 
muddati o‘tgan 
qarzdorlik 
1 kundan 30 kungacha
2000 
5000 
5% 
10% 
31 kundan 90 kungacha 
1200 
3000 
25% 
30% 
91 kundan 180 kungacha 
500 
1000 
50% 
50% 
181 kundan yuqori 
1300 
20 
100% 
100%