Budjet ijrosini nazorat qilish mexanizmi va uni takomillashtirish yo`llari. Reje: Kirish

2-rasm.³
Yuridik shaxs maqomiga ega bo’lmagan va tegishli davlat boshqaruv organlari (bosh bo’linma sifatidagi byudjet tashkiloti) huzuridagi markazlashtirilgan buxgalteriyalar va tegishli hokimiyatlarning buxgalteriyalari tomonidan xizmat ko’rsatilayotgan tashkilotlar bo’yicha quyidagi alohida hollarda jamlanma xarajatlar smetasi tuzilishi mumkin (2-rasm)
Jamlanma xarajatlar smetasi, xizmat ko’rsatiladigan tashkilotlarning rahbarlaridan olingan buyurtmalar asosida hamda markazlashtirilgan buxgalteriyada mavjud.
Smetalarning guruhlanishi:

• 
  Xarajat manbalariga ko’ra
  
• 
  Amal qilishiga ko’ra
  
• 
  Muassasaning va tadbirning turiga ko’ra
  
• 
  Buydjet mablag’lari bo’yicha xarajatlar smetasi
  
• 
  Buydjetdan tashqari mablag’lar bo’yicha daromad va xarajatlar smetasi
  
• 
  Vaqtinchalik smeta
  
• 
  Doimiy smeta
  
• 
  Yakka smeta (xarajatlar smetasi) umumiy xarajatlar smetasi
  
• 
  Markazlashgan tadbirlar uchun smeta bo’lgan hisob va hisobot, shuningdek iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish ko’rsatkichlariga muvofiq markazlashtirilgan buxgalteriya tomonidan tuziladi.
  

Jamlanma xarajatlar smetasini tuzish uchun buyurtmalar hokimiyatlarning tegishli boshqarma va bo’limlari tomonidan belgilangan shakllar yoki ko’rsatkichlar ro’yxati bo’yicha xarajatlarning guruhlari bo’yicha va ilovalarni hamda smetalarga qilingan hisob-kitoblarni ilova qilgan holda tashkilotlar tomonidan taqdim qilinadi. O’zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog’iston Respublikasi vazirliklari, idoralari va hokimiyatlar boshqarmalari va bo’limlari markazlashtirilgan holda amalga oshiriladigan xarajatlar bo’yicha ularning o’zini saqlash uchun xarajatlar smetasidan tashqari tashkilotning markazlashtirilgan tadbirlari uchun xarajatlar smetasini tuzadilar. Bunda, O’zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog’iston Respublikasi vazirliklari, idoralari va hokimiyatlar boshqarmalari va bo’limlari tomonidan markazlashtirilgan holda bir necha tadbirlar (tizimdagi barcha tashkilotlar bo’yicha qo’riqlash xizmatini to’lash, xizmat kiyimini sotib olish, yagona axborot-kompyuter tizimiga xizmat ko’rsatish, seminarlar o’tkazish va boshqalar) bo’yicha xarajatlar amalga oshirilayotganda, xarajatlar smetasiga har bir to’lanadigan markazlashtirilgan tadbirlar bo’yicha hisob-kitoblar ilova qilinadi. Xarajatlar smetalarini, daromadlar va xarajatlar smetalarini tuzishda mehnatga haq to’lash miqdorlari va shartlari, tovarlar (ishlar, xizmatlar) uchun narx va tariflar: barcha tashkilotlar (mavsumiy yoki moliya yili mobaynida yangidan tuzilayotgan tashkilotlardan tashqari) bo’yicha — mazkur smetalar tuzilayotgan moliya yilining 1 yanvarida amalda bo’lgan shartlarda;
-mavsumiy yoki moliya yili mobaynida yangidan tuzilayotgan tashkilotlar bo’yicha — mazkur tashkilot faoliyat ko’rsatishi boshlangan oyning birinchi sanasi holatiga ko’ra hisobga olinadi.
Xarajatlar smetasini tuzish bo’yicha ishlarni tashkil etish davomida O’zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog’iston Respublikasi vazirliklari, davlat qo’mitalari va idoralari, tegishli hokimiyatlarning boshqarma va bo’limlari o’zlariga bo’ysunuvchi tashkilotlarga byudjet to’g’risidagi qonun hujjatlari va moliya organining mazkur masala bo’yicha ko’rsatmalaridan kelib chiqib, kelgusi yil uchun smetalarni tuzish tartibi va muddatlari to’g’risida ko’rsatmalar beradi.