Mahkamasi yig’ilishida so’zga chiqib, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti
sub’ektlariga kredit olish, xom-ashyo resurslariga, shuningdek davlat xaridlari
1475-sonli “Davlat xaridlari tizimini maqbullashtirish va ularga kichik biznes
to’g’risida”gi qarori. 2011 yil 1 aprel, 100-son. 1-ilova
156
Ushbu me’yoriy hujjat bilan, maxsus kvotalar ajratish hisobiga davlat
xaridlarini olishga qatnashish uchun kichik biznesga yo’l ochishni amalda
ta’minlash imkonini beruvchi aniq mexanizm paydo bo’ldi. Bundan tashqari, u
mahsulot, ish va xizmatlarga davlat buyurtmalarini iqtisodiyotning mazkur
sektori korxonalari o’rtasida joylashtirishning oshkora elektron tizimini
bosqichma-bosqich yo’lga qo’yishni ko’zda tutadi. Shuningdek, Qarorning joriy
qilinishi respublika byudjeti hamda mahalliy byudjetlar mablag’laridan samarali
foydalanish va tovar bozorlarida sof raqobatni rivojlanishga imkon yaratadi.
Ta’kidlash lozimki, qaror nafaqat kichik biznes sub’ektlarini davlat
xaridlariga yo’l ochishni, balki ularga ustuvorlikni ham belgilaydi. Bunda, Qaror
talabi bo’yicha davlat xaridlari bo’yicha tenderlar o’tkazilganda kichik biznes
sub’ektlariga, sharoitlar teng bo’lgan boshqa hollarda, ustunlik beriladi hamda
uchta ishtirokchidan kam bo’lgan holda, konkurs takliflari tanlovini o’tkazish
taqiqlanadi, qonun hujjatlarida ko’zda tutilgan hollar bundan mustasno.
2011 yil 1 apreldan ushbu tartib amaliyotga tadbiq qilindi va davlat
xaridlari bo’yicha tenderlar o’tkazilganda, sharoitlar teng bo’lgan boshqa
hollarda, ustunlik tadbirkorlik sub’ektlarining ushbu toifasiga beriladi. Davlat
xaridlarini amalga oshirishga yo’naltirilgan davlat byudjeti va boshqa
markazlashtirilgan manbalar mablag’larining maqsadli va oqilona ishlatilishi
ustidan nazoratni amalga oshirish, ushbu sohadagi qonun hujjatlariga rioya
qilishdan tashqari, hukumat Komissiyasiga, juda muhim, davlat xaridlari
jarayoniga kichik biznes sub’ektlarini faol va keng miqyosda jalb qilish uchun
qulay sharoitlar yaratish vazifasi ham yuklatilgan.
Qaror nafaqat kichik biznes sub’ektlarini davlat xaridlariga yo’l ochishni,
balki ularning ishlab chiqarish faoliyatini kengroq qo’llab-quvvatlashni ham
ko’zda tutadi, buning uchun O’zbekiston tovar xom-ashyo birjasi qoshida maxsus
Mahsulotni sotishni rivojlantirish markazini tashkil qilish rejalashtirildi.
Yana ahamiyatga ega bo’lgan jihat, bunda kichik biznes sub’ektlari
o’tkazilayotgan tenderlar bo’yicha to’liq ma’lumotlarni olishlari mumkin. Ya’ni
yuqoridagi qarorga asosan, markazlashtirilgan mablag’lar hisobiga davlat
xaridlarini amalga oshiruvchi barcha tashkilotlar ko’zlanayotgan xaridlar
bo’yicha e’lonlarni, zarur tovarlar (ishlar, xizmatlar) etkazib beruvchini aniqlash
kunidan 30 kun oldin, maxsus axborot portalida joylashtirishlari lozim. Mazkur
portal Mahsulotni sotishga ko’maklashishni rivojlantirish markazida tashkil
qilinadi.
Davlat xaridlarining o’zi O’zbekiston respublika tovar xom-ashyo birjasida
tashkil qilinadigan elektron savdolar orqali amalga oshiriladi. Ularga barcha
manfaatdor tomonlarning qatnashishiga yo’l ochishni ta’minlash uchun har bir
tuman bo’yicha kichik biznes sub’ektlari hamda byudjetdan mablag’ oluvchilar
uchun eng qulay joylarda savdo maydonchalari va brokerlik kontoralari tizimi
tashkil qilinadi.
157
Shuningdek, konkurs savdolarini o’tkazishning o’zi muntazam ravishda
nazorat qilinadi. Buning uchun Moliya vazirligi Nazorat-taftish Bosh
boshqarmasi tarkibida Tender (tanlov) savdolari o’tkazilishi bo’yicha maxsus
nazorat bo’limi tashkil qilinadi. Tender (tanlov) qatnashchilari o’rtasida
korruptsion aloqalar, til biriktirishlar, soxtalashtirishlar mavjudligi hamda soxta
tender (tanlov) savdolari o’tkazilganlik alomatlari aniqlangan hollarda, mazkur
Bo’lim o’rnatilgan tartibda ushbu savdolarni bekor qilish bo’yicha tegishli
choralarni ko’radi.
Bunda, qarorga asosan, o’zining quyi tashkilotlari uchun markazlashtirilgan
xaridlarni amalga oshiruvchi davlat va xo’jalik boshqaruv organlari rahbarlariga
davlat xaridlarini tashkil qilish va amalga oshirish samaradorligi hamda yuqorida
nomi keltirilgan Qaror talablari ijrosini ta’minlanishi uchun shaxsan javobgarlik
yuklatiladi.
Qarorga muvofiq joriy etilgan yangi normalar nafaqat kichik biznes
sub’ektlarini Davlat xaridlari tizimiga keng jalb qilinishini, balki respublikamizda
yanada takomillashgan hamda umume’tirof etilgan xalqaro me’yorlarga ham
to’liq javob beradigan tizimning yaratilishini ta’minlaydi.
G’aznachilik uchun davlat xaridlarini amalga oshirishni hamda joriy va
dastlabki nazorat samaradorligini takomillashtirish va xalqaro tajribalardan
samarali foydalanishga e’tibor qaratish, g’aznachilik operatsiyalarining nazoratini
takomillashtirish muhim vazifa etib belgilangan.
Davlat byudjeti ijrosi, shu jumladan davlat xaridlarini amalga oshirish
jarayoni ustidan nazoratni takomillashtirish maqsadida G’aznachilikning
harakatlari birinchi navbatda byudjet tashkilotlarining byudjet va shartnomaviy
intizom darajasini oshirishga yo’naltirilishi, byudjet tashkilotlarining ta’minotchi
tashkilotlar bilan shartnomalarini G’aznachilik tomonidan ro’yxatga olinishi bu
byudjet tashkilotlarining to’lashga qodirligi davlat tomonidan tasdiqlanadi va
ta’minotchi tashkilot uchun byudjet tashkiloti tomonidan shartnoma shartlari
bajarilmaganda, davlat tomonidan to’lov kafolati beriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
