Бу китоб ғоялар, рамзлар тўҒрисида эмас, бу китоб одамлар тўҒрисида

«Улисс» ром ани (1922) билан таниш лигини инкор 
этган. Б и р о қ кейинчалик унинг XX аср энг янги 
адабиётини бошлаб берган деб ҳисобланган ушбу 
асарн и ан ч а эр та ўқиганлиги маълум бўлган.
1920 йилда У.Фолкнер университетдаги ўқиш ини 
ташлаб, Нью-Йорк ш аҳрига келган в а китоб мага- 
зинида сотувчи бўлиб ишлаган. У чаққон сотувчи 
сиф атида оғизга туш маган бўлса ҳам, ж уда китобсе- 
варлиги билан ажралиб турган. Бевосита худди шу 
Нью-Йорк ш аҳрида у илк бор Сервантес в а Д осто­
евский, Толстой, Бальзак в а Д иккенс, Флобер в а
Мелвиллнинг асарларини қунт билан мутолаа қилган.
1924 йилда «Мармар фавн» («The M arble Fawn») 
ш еърлар тўпламини (у ўқувчиларнинг эътиборига 
туш маган) ч и қарган , кейин Янги О рлеанга кўчиб 
ўтиб, бу ер д а ёзувчи Ш ервуд А н дерсон билан та- 
ниш ган. Ш.Андерсон унга ш ундай м аслаҳат берган: 
«Сиз, Фолкнер, қиш лоқлик йигитсиз. Сиз билган 
ҳ ам м а н ар са - М иссисипидаги бир қар и ч ердир. 
Аммо ш унинг ўзи етарли. Бу ҳам Америка».
У. Фолкнер асар л ар и н и н г ихлосм андлари учун 
м ан а ш у бир қар и ч ер - ёзувчи томонидан ўйлаб 
топилган М иссисипидаги Й окнапатоф а округи ўш а 
д авр д аги А мерика ж ануби в а бутун м ам лакат тим- 
солига айланган. Ушбу округ аҳолиси деҳқончилик 
билан шуғулланган, ф арзандларини тарби я қилган, 
уч авлод алмаш иш и д авр и д а ҳар кун қ ай та в а қай та 
Фуқаролар уруш ида ш имолликларга қ ар ш и ж анг- 
ларни ёдга олиб, ў ш ан д а улар ҳ а қ бўлганликларига 
қ ать и й иш онч билан яш аш ган .
«Йокнапатофа» Ч икесо ҳиндуларининг тилида 
«водийда тинч оқадиган дарё» м аъносини англата- 
ди. У.Фолкнер Й окнапатоф ани Шимолий Миссиси- 
пининг қадимий хариталаридан қидириб топган. Бу 
ж ойлардан оқиб ўтадиган д ар ё ш ундай номланган.
7

---

Адиб ҳатто бу округ аҳолиси 6298 о к; танли в а
9113 қо р а танлидан иборат деб кўрсатган. У.Фолк­
н ер Й о к н а п а т о ф а н и н г х а р и т а с и н и ҳ а м ч и зга н
ҳ ам д а унинг оетига ғурур билан «Уилям Фолкнер -
ягон а соҳиб в а ҳўжайин» деб ёзиб қўйган.
Й ок н аи ато ф а ном ининг р ам зи й м аъноеи эса 
«ҳамма н арсан и қам раб оладиган, бош ланадиган 
в а оқиб туш адиган ж ойи бўлмаган д ар ё - ҳаётдир». 
Бу ҳаёт дарёси У.Фолкнер н асри д а гоҳ кенг оқим, 
гоҳ эгри-бугри ирм оқларга бўлинган ҳолда оқиш да 
д ав о м этав ер ад и . Ё зувчи эс а уш бу ҳ аёт д ар ёси
сар ч аш м алар и д ан олган янги -ян ги ғояларни ки- 
тобхонга такди м этган.
Умуман олганда, адиб учун она ю ртин ингҳар бир 
қари ч ери, оиласи тарихи, ўз округининг тарихи 
бутун А м ерика тар и х и м а н за р а с и д а и ж од и н и н г 
битмас-туганмас м анбаига айланган. «Сарторис»дан 
бошлаб, - деган эди У.Фолкнер, - м ўьж азгина почта 
м аркаси д ек келадиган ўз қадрдон ю ртим нинг бу 
ж ойи ёзиш га ж у д а арзигулик эканлигини тушун- 
дим, ушбу м авзуни тўла -тўкис ёритиш учун эса 
бутун ҳаётим ҳам етмайди».
У.Фолкнерда ҳаёт д арёси н и н г муттасил оқими 
тў ғр и си д аги ф и к р ф о ж и о н а туе олган: бу ҳ аёт 
даҳш атли в а ш аф қатси з, д арён и н г сокинлиги эса 
алдоқчидир. Й окн аи атоф а дунёси улкан бўлиши- 
га қ ар ам асд ан , қиш лоқона в а тор: бу ер д а барча 
одамлар бир-бирларини яхш и билиш ади. Масалан, 
Й окнапатоф анинг ўн беш м ингдан кўпроқ аҳоли- 
сининг У. Фолкнер асар л ар и д а тасви рлан ган 600 
к и ш и н ом м а-н ом а т а б чи қи лган . Б у н д а ёзувчи