Bu kabi munosabatlardan suvga bo`lgan eъtiborni odat ko`rinishi emas, balki qonuniyat darajasidagi holat deyish mumkin

 Sugorish inshoati –улу (катта чиғир)  

---

 

7 

qulay  maydoncha  tanlanib,  uch  tomoniga  tosh  va  chimdan  balandligi  2 

metr keladigan devor quriladi. Devorning qalinligi tagi 3 metr, yuqorisi 

esa  1,5  metr  qilib  quriladi.  Hovuzning  yuqori  va  pastki  qarama-qarshi 

tomonlarida ikkita qulog‘i bo‘ladi. Teparoqdan keladigan suvni hovuzga 

bog‘lash  uchun yuqoridagi quloq, hovuzda to‘plangan  suvni chiqarish 

uchun  esa  pastdagi  quloqdan  foydalanilgan.  Inshootning  yuqori  qulog‘i 

teparoqdan  kelib  quyiladigan  oddiy  ariq  bo‘lsa,  uning  pastki  qulog‘i  

tuzilishi  jihatdan  juda  antiqa.  U  sodda,  biroq  har  tomonlama  puxta 

qurilgan  ajoyib  mexanizmni  eslatadi.  Hovuzning  pastki  qulog‘i  ikki 

tomoni  xarsangtoshlardan  ishlangan,  teppasi  yassiroq  toshlar  yoki 

ko‘ndalangiga  zich  tyerilgan  yog‘ochlar  bilan  yopilgan  quvurni,  ya’ni 

g‘ulbani  eslatadi.

 

Odatda,  qulfakli    hovuzlar  kechqurun  bog‘langan, 

ertalabgacha  ular  suvga  to‘lgan.  Bitta  hovuzga  o‘rtacha  1800-2000 

kubometr suv to‘plangan. Erta bilan hovuz qulfagi ochilib, yig‘ilgan suv 

7-8 soat davomida butunlay oqib chiqqan. 

Forish  tumanidagi  har  bir  dara  og‘zida  qadim  zamonlarda  qad 

ko‘targan juda ko‘p istehkomlarning harobalari tepa bo‘lib yotadi. Mana 

shu  qadimgi  davr  yodgorliklariga  qarab  Nurota  tog‘  tizmalarining 

shimoliy etaklarida sug‘oriladigan dehqonchilik madaniyati yeramizning 

4-5 asrlarida, ya’ni bundan taxminan 1500-1600 yil muqaddam vujudga 

kelganligini  aniqlash  mumkin.  Qulfakli  hovuzlar  mayda  dehqonchilik 

xo‘jaligi  uchun  har  tomonlama 

qulay  sug‘orish  inshooti  bo‘lib 

hisoblangan.  CHunki  har  bir 

qishloq aholisi bunday mayda suv 

omborlarini  katta  kuch  va  turli  –

tuman 

maxsus 

qurilish 

matyeriallarisiz tosh va chim kabi 

oddiy 

matyeriallar 

yordamida 

qura olganlar.