Bu aziz Vatan barchamizniki. Uning baxt-saodati, yorug‘ istiqboli

GRAMMATIKA. 
Orfoepiya qoidalari. O’zbek tilida tovushlar talaffuzi
. 
Nutqning xarakteriga ko‗ra, adabiy talaffuzni 2 guruhga ajratish 
mumkin: to‗liq talaffuz; qisqargan talaffuz; ma‘ruzachilar, aktyorlar, 
diktorlar nutqi to‗liq talaffuzni aks ettiradi, chunki bunda har bir so‗z, uning 

---

morfemalari adabiy til qoidasiga mos ravishda to‗la, aniq, dona dona 
talaffuz qilinadi. 
So‗zlovchi o‗z nutqiga beparvo qarashi orqasida, o‗z shevasi ta‘sirida 
ayrim fonemalar turli o‗zgarishlarga duch keladi, so‗zning ba‘zi birliklari 
qisqaradi. Masalan, olib keldi — obkeldi; olib bordi — obbordi. Bu 
qisqargan talaffuzdir. 
O‗zbek adabiy tilining asosiy orfoepik qoidalari unli va undosh 
fonemalarning talaffuzi, morfologik birliklarning aytilishi, so‗z 
birikmalarining talaffuz qilinishi kabilami o‗z ichiga oladi. Shunga ko‗ra 
umumiy orfoepik me‘yorlar belgilanadi. Orfoepik me‘yorlar, odatda 
transkripsion belgilar vositasi bilan ifodalanadi. 
Orfoepiya orfografiya bilan zich bog‗langan. Biroq so‗zning yoki so‗z 
shakllarining jonli talaffuzi hamma vaqt ham ularning yozuvdagi ifodasiga 
teng bo‗lavermaydi. Jumladan, yozuvda bor ba‘zi tovushlar talaffuzda 
sezilmaydi: biroq, bilan, tuhmachchi, adabiyochchi kabi; yozuvda berilgan 
tovushlar talaffuzda tushib qoladi: badbax, ayol-man, abstrak, Samarqan 
kabi; yozuvda ifodalangan tovush talaffuzda boshqasi bilan almashtiriladi: 
obod-obot, kitob-kitop, peshvoz-peshvos kabi. Talaffuzdagi ana shu 
murakkab tomonlarni hisobga olgan holda yagona orfoepik qoidalar 
yaratish lozim bo‗ladi. 
2-topshiriq.
FSMU jadvalini to‗ldiring. 
O‗zbekiston jahondagi eng rivojlangan davlatlar orasidan munosib 
o‗rin egallashi uchun qanday tadbirlarni amalga oshirishi kerak. 
3-topshiriq.
Matndan foydalanib ―Men nechun sevaman O‗zbekistonni‖ 
mavzusida insho yozing.
Eslab qoling! 
Vatanga mehr-muhabbatli bo‘lish
- g‗oyat chidam, g‗oyat yuksak ong 
talab etuvchi o‗ziga xos ilm. Buni egallash ham beshikdan boshlanmog‗i va 
oqibat so‗nggi nafasga qadar davom etmog‗i joiz. Vatanparvarlik - Vatanni 
sevmoqlikni anglatsa, bu ilmni egallagan kishi Vatanga jonini atagan komil 
inson martabasiga yetgan bo‗ladi. 
Vatandan olganimiz - qarz, qarzni esa qaytarmoq farz.
Biz, har 
birimiz, Vatanni sevamiz, chunki Vatan - biz nafas olayotgan havodir.