Brаjkаni hаydаsh jаrаyonidа hоsil bo’lаdigаn distil-lyat miqdоrini quyidаgi tеnglаmа bo’yichа аniqlаymiz

8. Xaqiqiy flegma soni
xaqiqiy flegma sonini tanlash o’ta murakkab masaladir, chunki uning miqdoriga qarab rektifikatsion kolonna o’lchamlari va issiqlik eltkichlar sarfi o’zgaradi. Kolonnalarni ishlatish uchun zarur sarflar va kapital xarajatlar, xamda energetik sarflar flegma soniga bog’liq.
12-rasmda xaqiqiy flegma sonining rektifikatsiya jarayoni sarflariga bog’liqligi tasvirlangan.
Ko’rinib turibdiki, flegma soni ortishi bilani ekspluatatsion sarflar proportsional ravishda ortadi. Kapital sarflarning flegma soniga bog’liqligi kolonna diametri va balandligiga teskari proportsionalligi bilan ifodalanadi. Flegma sonining ma’lum bir qiymatiga kapital sarflarning minimal kattaligi to’g’ri keladi.
Umumiy sarflar va flegma soni orasidagi bog’liqlik xam minimum nuqtasi bilan xarakterlanadi. Bu nuqtaga mos R xaqiqiy flegma sonining optimal qiymatiga teng bo’ladi.
xaqiqiy flegma sonini quyidagi formulada xisoblash mumkin:


(25)

b u yerda _R - flegma ortiqchaligini ifodalovchi koeffitsient. Ko’pchilik xollarda ushbu koeffitsient quyidagi oralikda bo’ladi -  = 1,041,5.

9. Rektifikatsion kolonna ishchi balandligi va tarelkalar sonini xisoblash
Odatda ushbu parametrlarni aniqlash kontsentratsiyalar o’zgarishining nazariy yoki xaqiqiy pog’onalari soniga qarab olib boriladi. Bunda, nazariy pog’onada bug’ va oqib tushayotgan suyuqlik muvozanat xolatida bo’ladi.
Barbotaj tarelkasining ishlash printsipini ko’rib chiqamiz (13-rasm).
Agar, kontsentratsiyasi x_n+1 bo’lgan suyuqlik yuqoridan n – tarelkaga oqib tushsa, pastdagi tarelkadan kontsentratsiyasi y_n-1 - bo’lgan bug’ ko’tariladi. Massa almashinish natijasida suyuqlikdagi yengil uchuvchan komponent bug’ga o’tsa, qiyin uchuvchan esa - bug’dan suyuqlikka o’tadi. Bug’dagi yengil uchuvchan komponent kontsentratsiyasi y_n gacha ortsa, suyuqlikda esa x_n+1 dan x_n gacha kamayadi.
J
arayonni taxlil qilishda quyidagi taxminlarni qabul qilamiz: tarelkadagi suyuqlik ideal aralashtirilgan va uning kontsentratsiyasi o’zgarmas x_n ga teng; ideal siqib chiqarish rejimidagi suyuqlik qatlamida bug’ning kontsentratsiyasi y_n-1 dan y_n gacha o’zgaradi.
Bug’ kontsentratsiyasi y_n-1 dan y_n=u_pr gacha o’zgarishi davrida muvozanatga erishishi vertikal AV kesma bilan tasvirlansa, kontsentratsiyasining x_n+1 dan x_n gacha o’zgarishi esa, BD kesma bilan xarakterlanadi (13b-rasm). SHunday qilib, AVD pog’ona bitta nazariy tarelkada sodir bo’layotgan jarayonni ifodalaydi.
Rektifikatsion kolonnada o’rnatish zarur bo’lgan nazariy tarelkalar sonini aniqlash uchun ishchi va muvozanat egri chiziqlarining A va S nuqtalari orasiga pog’onalar quriladi.
Kolonnaning xaqiqiy tarelkasida xech qachon muvozanat kontsentratsiyasiga erishib bo’lmaydi, ya’ni y_n < u_pr (13v-rasm).
Kolonnadagi xaqiqiy tarelkalar sonini aniqlash uchun foydali ish koeffitsienti qo’llaniladi. Odatda uning kattaligi tajribaviy usul bilan topiladi. Rektifikatsiya jarayonida massa berish koeffitsientini xisoblash uchun quyidagi tenglamalar tavsiya etiladi:
suyuq fazada:
(26)
elaksimon tarelkalarda gaz fazasi uchun:
(27)
qalpoqchali tarelkalarda gaz fazasi uchun:
(28)
(27) va (28) tenglamalardagi Nu_dg va Re_g kriteriylarda aniqlovchi o’lcham sifatida kapillyar konstanta xisoblanadi. Veber kriteriysi ,
bu yerda  - sirtiy taranglik, N/m; h_st - tarelkadagi suyuqlik qatlamining statik balanligi, m.