Bozorning turlari va tuzilishi Ўзбекистон республикаси олий ва ўрата махсус таълим вазирлиги солиқ академияси

bu ne`mat mazkur nusxasi foydaliligining sub`ektiv
narxini bildiradi. Bu sub`ektiv narx ikki omilga
bog`liq: mazkur ne`matning mavjud zahirasi va
unga bwlgan ehtiyojning twyinganlik darajasi.
Keyingi qwshilgan miqdor nafliligi nazariyasi
tarafdorlari sub`ektiv naflilik miqdorini
hisoblashda G.Gossen (nemis iqtisodchisi, 1810-
1858 yy.) qonunidan foydalanadilar. Bu qonun
swnggi qwshilgan miqdor nafliligining pasayib
borishini ifodalab, Gossenning birinchi qonuni deb
ataladi. Mazkur qonunga binoan, ehtiyoj qondirilib
borilishi bilan «twyinganlik darajasi» wsadi, aniq
qwshilgan miqdor nafliligi esa pasayadi («zaruriy
ehtiyoj» darajasi). Bu mazkur ehtiyojni
qondiruvchi har bir navbatdagi qwshimcha ne`mat
oldingisiga qaraganda kamroq naflilikka ega
bwlishini bildiradi, ne`matlar zahirasi cheklangan
bwlganda esa uning «zaruriy ehtiyojni»
qondiruvchi keyingi nusxasi mavjud bwladi.
Bundan shunday xulosa kelib chiqadiki, mazkur
turdagi barcha ne`matlarning qiymati ularning eng
swnggi qwshilgan miqdorining nafliligi bilan
aniqlanadi.
Wzining birinchi qonunidan kelib chiqqan holda,
Gossen ikkinchi qonnuni ham ishlab chiqadi. Unga
kwra, «iste`mol qilinayotgan turli ne`matlarning
umumiy miqdori shunday tarzda aniqlanadiki,
bunda sotib olingan bir necha turdagi ne`matning
swnggi qwshilgan miqdori nafliligi wzaro bir-biriga
teng bwladi».
27
 Boshqacha aytganda, har bir
iste`molchi bir vaqtning wzida kwplab turdagi
ne`matlarni iste`mol qilish uchun ularning shunday
twplamini sotib oladiki, bu twplamdagi har bir
ne`matning swnggi qwshilgan miqdori nafliligi