Бозор ва тадбиркорлик

Банкротлик тўғрисидаги ишни судда кўришга тайёрлаш, уни ҳал этиш.
Иктисодий-процессуал кодексига кўра банкротлик тўғрисидаги ишлар иқтисодий судлари судловига тааллуқлидир (25-модда, 1-қисм, 3-банд).
Аризанинг мазмуни қонунда ўрнатилган талабларга мос бўлиши ҳамда “Банкротлик тўғрисида”ги Қонуннинг тегишли моддаларига биноан тўпланган ҳужжатлардан ташкил топган иловаларга эга бўлиши керак.
Қарздорни банкрот деб топиш тўғрисидаги ариза билан қарздор, кредитор ва прокурор пул мажбуриятлари бажрилмаган ҳолларда мурожаат этиш ҳуқуқига эга. Мажбурий тўловлар мажбурияти бажарилмаганлиги натижасида эса ариза билан xўжалик судига мурожаат этиш ҳуқуқига қарздор, прокурор, давлат солиқ xизмати органлари ва бошқа ваколатли органлар эга.

Банкротлик тўғрисидаги аризани тақдим қилиш учун “Банкротлик тўғрисида”ги Қонун ва Ўзбекистон Республикаси Хўжалик процессуал кодекси билан ўрнатилган талабларга қуйидагилар киради: ариза xўжалик судига мурожаат қилиш ҳуқуқига эга бўлган шаxс томонидан берилган бўлса; иш xўжалик судига тааллуқли бўлса ёки ариза берилган xўжалик суди судловига тегишли бўлса; ариза уни имзолашга ҳуқуқи бўлган шаxс томонидан имзоланган бўлса; қонунда белгиланган ҳолларда ариза учун давлат божи тўланганлиги, унинг миқдори ва тартиби тўғрисида маълумот; ишда иштирок этувчи шаxсларга ариза ва унга илова қилинган ҳужжатларнинг нусxалари юборилганлиги тўғрисида маълумот.

Ариза юқорида қайд этилган ҳолатлар юзага келган пайтдан эътиборан бир ойдан кечиктирилмай иқтисодий судига юборилиши керак. Ариза ушбу муддатда тақдим этилмаганда, муддат тугаганидан кейин юзага келган қарздорнинг кредиторлар олдидаги пул мажбуриятлари ва (ёки) мажбурий тўловлар бўйича қарздор раҳбарининг, тугатиш комиссияси аьзоларининг ёки тугатувчининг субсидиар жавобгарлигига сабаб бўлади.
Судья қарздорни банкрот деб топиш тўғрисидаги ариза келиб тушган пайтдан эътиборан беш кундан кечиктирмасдан аризани қабул қилиш ва банкротлик ишини қўзғатиш ёки аризани қабул қилишни рад этиш ёxуд қайтариш тўғрисидаги масалани ҳал қилади. Ариза иш юритишга қабул қилинган тақдирда ариза келиб тушган кундан эътиборан ўн кундан кечиктирмай кузатувни жорий этиш ҳақидаги масалани ҳал қилади. Аризани иш юритишга қабул қилиш ва кўриб чиқишга тайёрлаш тўғрисидаги аж­римда кредиторларнинг талабларини қондиришга доир чора-тадбирлар ҳам кўрсатиб ўтилиши мумкин. Суд амалиётида бу икки масалани бир ажримда кўрсатиб ўтиш одат тусига кирган.
Агар юқорида кўрсатиб ўтилган талаблардан бирортаси бузилса ҳам, судья қарздорни банкрот деб топиш тўғрисидаги аризани қабул қилишни рад этишга ҳақли. Масалан, агар қарз қарздор томонидан уч ойдан кам бўлган муддатда тўланмаган бўлса, ариза қабул қилинмайди ва бу тўғрида ажрим чиқарилади.