Bozor munosabatlari rivojlanishi sharoitida asosiy fondlarning mohiyati va nazariy asoslari

KIRISH………………………………………………………………………... 

25 

uskunalarning  ish  bilan  ta’minlanganlik  koeffisiyenti,  uskuna  ishlash  vaqti 

rejimining smenali koeffisiyenti. 

Uskunalardan  ekstensiv  foydalanish  koeffisiyenti  uskunalardan  haqiqatda 

foydalanilgan  soatlar  miqdorini  rejadagi  soatlar  miqdoriga  bo’lish  yo’li  bilan 

topiladi: 

  

K

ekst

=t

haq.f.

 / t

meyer.f.;

 

 

Bunda: t

hak.f.

 - uskunalardan haqiqiy foydlanilgan vaqt,  

                 soat; 

        t

meyer.f. 

- uskunalarning norma bo’yicha ishlash muddati,  

                soat. 

 

Uskunlardan ekstensiv foydalanish smenalik koeffisiyenti ko’rsatkichi bilan 

ham  tavsiflanadi.  Bu  ko’rsatkich  kun  mobaynida,  barcha  smenalarda  ishlatilgan 

uskunalar  miqdorini eng  katta  smenada ishlatiladigan stanoklar  miqdoriga bo’lish 

bilan aniqlanadi.  

Korxonalarda  smenalilik  koeffiisentini  oshirishga  intilish  kerak,  chunki  u 

qanchalik yuqori bo’lsa, mahsulot ishlab chiqarish ham ortadi. 

Uskunalar  ishining 

smenaliligini 

oshirishning 

asosiy 

yo’nalishlari 

quyidagilar: 

*

 

 ishchi  o’rinlarining  ixtisoslashganlik  darajasini  oshirish.  Bu  ishlab 

chiqarishning seriyaliligini va uskunalarning ish bilan ta’minlanganligini oshiradi; 

*

 

 ishlarning ritmligini oshirish; 

*

 

 bekor turib qolishlarni kamaytirish; 

*

 

 ta’mirlash ishlarini samarali yo’lga qo’yish; 

*

 

 asosiy  va  maxsus  yordamchi  ishchilar  mehnatini  mexanizasiyalash.  Bu 

qo’shimcha  ishchi  kuchini  ozod  qilish  va  ularni  ogir  yordamchi  ishlarga  yoki 

uchinchi smenaga o’tkazish imkonini beradi. 

---