Bozor munosabatlari rivojlanishi sharoitida asosiy fondlarning mohiyati va nazariy asoslari

KIRISH………………………………………………………………………... 

24 

   Fondlar  sig’imi  -  fondlar  qaytimining  teskari  ko’rsatkichi,  har  bir  so’mlik 

tushumga to’g’ri keladigan asosiy fondlar miqdorini tavsiflaydi: 

 

             Kaf 

FS  =  -------------; 

                Tush.x 

 

   Fondlar  bilan  qurollanish  -  servis  tashkilotida  ishlovchi  har  bir  odamga 

to’g’ri keladigan asosiy fondlar miqdorini tavsiflovchi ko’rsatkich. 

 

                Kaf 

Fq     =   ------------; 

                Is 

 

  Bu yerda  Is - tashkilotning o’rta yillik ishlovchilar soni. 

Asosiy  fondlar  tuzilishining,  texnik  darajasining  mahsulot  ishlab 

chiqarishning  oshishiga,  mahsulot  tannarxining  kamayishiga  ta’siri  ulardan 

foydalanish darajasiga bogliq. 

Asosiy  fondlardan  foydalanish  ko’rsatkichlarini  quyidagi  uch  guruhga 

birlashtirish mumkin: 

*

 

 asosiy 

fondlardan 

ekstensiv 

foydalanish 

ko’rsatkichlari. 

Bu 

ko’rsatkichlar muddat bo’yicha ulardan foydalanish darajasini ifodalaydi. 

*

 

 asosiy fondlardan intensiv foydalanish ko’rsatkichlari. Bu ko’rsatkichlar 

ularning quvvatidan foydalanish darajasini ifodalaydi. 

*

 

 asosiy  ishlab  chiqarish  fondlaridan  integral  foydalanish  ko’rsatkichlari. 

Bu ko’rsatkichlar barcha omillar - ekstensiv va intensiv omillar ta’sirini ifodalaydi. 

 Birinchi  guruh  ko’rsatkichlariga  uskunalardan  ekstensiv  foydalanish 

koeffisiyenti, 

uskunalardan 

foydalanishning 

smenalilik 

koeffisiyenti, 

---