Бозор иқтисодиётида нархнинг регуляторлик вазифаси ва уни давлат томонидан тартибга солиниши

Нархни давлат томонидан тартибга солишдан мақсад:

такрор ишлаб чиқаришнинг зарурий мутаносиблигига эришиш;
инфляция суръатини пасайтириш;
нарх ўсиши ва иш ҳақлари ўртасидаги мутаносибликни таъминлаш;
давлат корхоналарини субсидиялаш;
давлат бюджетига зарур ресурсларни жалб этиш.

Нархни тўғридан-тўғри тартибга солиш усуллар:

нархни маъмурий ўрнатилиши;

• нархни музлатилиши;

нархни юқори даражасини ўрнатиш;

• самарадорлик даражасини регламентлаш;

давлат харажатларини тартибга солиш;

• амортизация меъёрини ўрнатиш ва б.

Нарх шаклланишига билвосита таъсир этиш усуллари

1	давлатнинг ишлаб чиқариш харажатларига ва у орқали орқали нархга таъсир этишидир. Тезлаштирилган амортизация ҳаражатлари усули
2	ишлаб чиқарувчига ёки ҳаридорга давлат томонидан махсус қўшимча тўлаб бериш йўли билан нархларни пасайтириши назарда тутилувчи нарх субсидияси орқали ҳам таъсир кўрсатади
3	Акциз ва қўшилган қиймат солиғини белгилаш,
4	ишлаб чиқарувчиларга Солиқ имтиёзларини, дотация ва субсидиялар бериш
5	Кредит ва божхона божлари имтиёзларини бериш
6	нарх шаклланишига, ишлаб чиқарувчига ёки ҳаридорга давлат томонидан махсус қўшимча тўлаб бериш йўли билан нархларни пасайтириши назарда тутилувчи нарх субсидияси орқали ҳам таъсир кўрсатади.

АҚШда нархни давлат томонидан тартибга солиш усуллари

1	10-15% нархлар давлат томонидан тартибга солинади
2	Давлат томонидан нархларни тартибга солиш ишлаб чиқариш харажатларини субсидиялаш воситасида ҳамда ишлаб чиқарувчиларга сотиш нархларини кафолатлаш ёрдамида ҳам амалга оширилади.
3	бозор нархи кафолатланган қуйи чегарадан тушиб кетган тақдирда давлат бюджетидан ишлаб чиқарувчиларга субсидиялар ажратилади.
4	бозор нархи кафолатланган нархдан кўтарилса, фермер қайтиб сотиб олади ва бозорда сотади, агар пастлигича қолса, товар фермерлар томонидан қайтиб сотиб олинмайди ва корпорация мулкига ўтади.
5	Бир килограмм шакар 1 доллардан ошиши мумкин эмас. Нархни макроиқтисодий барқарор бўлиши учун субсидия киритилди