Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlatning funksiyalari va iqtisodiy siyosatning
maqsadlari. Davlat iqtisodiy siyosati va iqtisodiyotni davlat tomonidan
tartibga solishning nazariy asoslari.
(Ma‟ruza 2 soat , amaliy 2 soat mashg„ulot )
Ma‟ruza mashg„ulotida o„qitish texnologiyasi
Talabalar soni: 42 nafar
O‟quv soati- 2 soat
O„quv mashg„ulotining shakli
Kirish tematik ma‟ruza
Ma‟ruza
mashg„ulotining
rejasi
1. Iqtisodiyotga davlatning aralashuvi va iqtisodiyotni davlat
tomonidan boshqarishning zarurati.
2. Iqtisodiy sohani boshqarish va tartibga solishning ma`muriy
va iqtisodiy usullari va vositalari.
3. Merkantilizm maktabi namoyondalari va fiziokrat maktabi
asoschisi Fransua Kenening iqtisodiyotni boshqarishda
davlatning roli haqidagi nazariy qarashlari.
4. Iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarish usullari va
shakllari
bo`yicha
Keyns
kontseptsiyasining
asosiy
mazmuni.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: iqtisodiyotni tartibga solishda davlatning roli va iqtisodiy
vazifalari to„g„risida yaxlit tassavur hosil qilish.
Pedagogik vazifalar:
- Iqtisodiyodga davlatning aralashuvi
va iqtisodiyotni davlat tomonidan
boshqarishning zarurligi haqida
tushuncha beradi;
- Iqtisodiy sohani boshqarish va
tartibga solishning ma‟muriy va
iqtisodiy usullari va vositalari
tushuntiradi;
- Merkantilizm maktabi nomoyondalari
va fiziokrat maktabi asoschisi Fransua
Kenening iqtisodiyotni boshqarishda
davlatning roli haqidagi nazariy
qarashlarini tushintiradi.
O‘quv faoliyatining natijalari:
Talaba:
- Iqtisodiyotga davlatning aralashuvi va iqtisodiyotni
davlat tomonidan boshqarishning zaruzligini
tushuntirib beradi;
- Iqtisodiy sohani boshqarish va tartibga solishning
ma‟muriy va iqtisodiy usullarini aytib beradi;
- Merkantilizm maktabi namoyondalari va fiziokrat
maktabi asoschisi Fransua Kenening iqtisodiyotni
boshqarishda davlatning roli haqida nazariy
qarashlarini aytib beradi;
- Iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarish usullari va
shakllari bo‟yicha Keyns kontsepsiyasining asosiy
mazmunini tushuntirib beradi
O„qitish uslubi va texnikasi
Munozara ma‟ruza, aqliy hujum.
O„qitish shakli
Frontal, jamoa bo„lib ishlash.
O„qitish vositalari
Ma‟ruza matni, flip chart marker, skotch.
O„qitish sharoitlari
Namunadagi auditoriya.
Ma‟ruza mashg‟ulotining texnologik kartasi.
.
2-ilova.
Bilimlarni faollashtirish uchun savollar
1. Merkantilistlar, fiziokratlar va klassiklar qanday munosabatda bo„lgan?
2. Nima uchun 20 asrning boshlariga kelib davlatni iqtisodiyotga aralashuvining zarurligi
yuzaga keldi?
3. Erkin bozor iqtisodiyotining nima kamchiligi mavjud
4. Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlat nimani tartibga solishlari shart?
3-ilova
Ma„ruzaning mazmuni bo„yicha ko„rgazmalari slaydlar
Bosqichlar,
Vaqti
Faoliyat mazmuni
O „qituvchi
Talaba
1 Kirish-bosqich.
(20 min.)
1.1 Mavzu, uning rejasi va kutilayotgan
natijalarni e‟lon qiladi.
1.2. Mashg„ulotning munozara tarzda o„tishini
va munozara qoidalarini eslatadi 1.3
Birinchi oquv mashguloti maqsadi va
oquv faoliyati natijalarini aytib otadi (1-
ilova).
Tinglaydi
Yozadi tinglaydi
2- Asosiy bosqich.
(50min.)
2.1.
Ma‟ruza
matnini
o„qib,
davlat
boshqaruvi to„g„risida qanday ma‟lumotlar
oldingiz?
2.2. Davlat boshqaruvi to„g„risida Keyns
ta‟limotining mazmunini aytib bera olasizmi?
degan savollar bilan murojaat qiladi.
2.3. Mashg„ulotni munozara tarzida davom
ettirilishini aytadi. Talabalarni faollashtirish
maqsadida “Aqliy hujum” texnikasidan
foydalanib quyidagi savollarni beradi:
- iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga
solishning maqsadi nima?
- davlat qanday vazifalarni o„z zimmasiga
oladi?
- bu vazifalarni qaysi usul va vositalar
yordamida bajaradi?
2.4. Konspektlardan foydalangan xolda javob
berishni tashkil qiladi.
2.5. Javoblarni tinglaydi, to„ldiradi va
aniqlashtiradi.
2.6. Munozarada ishtirok etmagan talabalarga
yozma tarzda javob yozishni taklif etadi.
2.1. Javob beradilar.
2.2. Talabalar o„z fikrlarini
bildiradilar.
Savollar beradilar.
3-bosqich.
YAkuniy
(10 min.)
3.1. Munozara ma‟ruzasiga yakun yasaydi
asosiy masalar bo„yicha xulosa chiqaradi.
3.2.Munozara ishtirokchilarini baxolaydi.
3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi.
3.1.Mustaqil. organish
uchun topshiriqlarni yozib
oladi.
Amaliy mashg„ulotida o„qitish texnologiyasi.
Talabalar soni: 21 nafar
Vaqti - 2 soat
O„quv
mashg„ulotining
shakli
Individual topshiriqlarni bajarishga asoslangan amaliy
mashg„ulot
Amaliy
mashg„ulotining
rejasi
1. Iqtisodiyotga davlatning aralashuvi va iqtisodiyotni davlat
tomonidan boshqarishning zarurati.
2. Davlatning iqtisodiy funktsiyalari va iqtisodiyotni tartibga
solishdan ko`zlangan maqsadlari.
3. Iqtisodiy siyosat tushunchasining mazmuni, tamoyillari va
klassifikatsiyasi
4. Jamiyat va davlat manfaatlarining ustuvorligi.
5. Iqtisodiy sohani boshqarish va tartibga solishning ma`muriy
va iqtisodiy usullari va vositalari.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: mavzu bo„yicha bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish
muammoli masalalarni echish ko„nikmalarini rivojlantirish.
- Iqtisodiyotga davlatning aralashuvi
va iqtisodiyotni davlat tomonidan
boshqarishning
zarurliginini
tushuntiradi;
- Davlatning iqtisodiy funktiyalari va
iqtisodiyotni
tartibga
solishdan
ko‟zlangan
maqsadlarini
yoritib
beradi;
- Iqtisodiy siyosat tushunchasining
mazmuni,
tamoyillari
va
klassifikatsiyasi haqida tushuncha
beradi;
- Iqtisodiy sohani boshqarish va
tartibga
solishning
solishning
ma‟muriy va iqtisodiy usullari va
vositalari haqida tushuncha beradi;
O‘quv faoliyatining natijalari:
Talaba:
- Iqtisodiyotga davlatning aralashuvi va iqtisodiyotni
davlat tamonidan boshqarishning zarurligini aytib
beradi;
- Davlatning iqtisodiy funktsiyalari va iqtisodiyotni
tartibga solishdan ko‟zlangan maqsadlarini aytib beradi;
- Iqtisodiy siyosat tushunchasining mazmuni, tamoyillari
va klassifikatsiya haqida tushintirib beradi;
- Iqtisodiy sohani boshqarish va tartibga solishning
ma‟muriy va iqtisodiy usullari vositalarini aytib bera
oladi;
O„qitish usullari va texnikasi
Muammoli usul, suhbat, aqliy hujum, munozara,
prezentatsiya.
O„qitish vositalari
Ma‟ruza matni, o„quv materiallari, konspektlar,A32
formatdagi qog„oz, marker, skotch
O„qitish shakllari
Jamoa va guruhlarda ishlash.
O„qitish sharoitilari
Guruhlarda ishlash uchun mo„ljallangan, kompyuter
texnologiyalari bilan jihozlangan auditoriya
Amaliy mashg„ulotining texnologik kartasi.
Bosqichlar, vaqti
Faoliyat mazmuni
O„qituvchi
Talaba
1-bosqich
Mavzuga Kirish
(10 min.)
1.1.
Mavzuni,
maqsadi
rejasi
kutilayotgano„quv natijalarini e‟lon qiladi,
ularning
ahamiyatini
va
dolzarbligini
asoslaydi.
1.2.
Reja
savollari
bo„yicha
talabalar
bilimlarini faollashtiradi.
1.1.
Mavzuni yozadilar.
1.2.
Savollar tezkor javob
beradilar.
Blits-so„rov o„tkazadi.
2-bosqich.
Asosiy bolim
(60 min.)
2.1. Muammoli vazifani talabalarga o„qib
beradi.
Muammoni shakllantirishni tashkil qiladi.
Taklif
etilgan
muammoni
shakllantirish
variantlarini talabalar bilan birgalikda tahlil
qiladi va muhokama qiladi. Ularning ichidan
aniqlashtirilgan va tahrir qilingan bir variantni
tanlaydilar.
2.2. Talabalarni 3 guruhga ajratadi. Muammoli
vazifani hal qilishni topshiradi. O„quv
vazifasini
baholash
ko„rsatkichlari
va
mezonlarini tarqatadi. Muammoni hal qilish
bo„yicha uslubiy ko„rsatmalarni, kutilayotgan
natijalarni tushuntirib beradi. Aqliy hujum,
g„oyalarni tanlash va baholash, guruhlarda
ishlash qoidalarni eslatadi. Guruh ishlarini
boshlanganligini aytadi.
2.3. Taqdimotni boshlashni e‟lon qiladi.
Taqdimot jarayonida javoblarni sharhlaydi.
To„g„ri
qarorni
ta‟kidlaydi,
xatolarni
ko„rsatadi. Muammoli vazifa echimlarini
munozara shaklida muhokamasini tashkil
qiladi. Talabalar bilan birgalikda javoblarni
baholaydi. Javoblar to„liq bo„lmagan holda
o„zi javob beradi. Guruhlarning o„zaro
baholashini tashkil etadi.
2.4. YAkun chiqaradi.
2.1. Eshitadilar, muammoni
shakllantirish
bo„yicha
takliflarni kiritadilar.
2.2. Guruhlarda ishlaydilar:
Muammoli vazifani echadilar,
taqdimot
varaqalarini
rasmiylashtiradilar.
2.3. Muammoli vazifaning
natijalarini taqdimot qiladilar.
Muammoni
hal
qilish
bo„yicha
o„zlarining
variantlarini suradilar. O„zaro
baholaydilar.
2.4. Tinglaydilar
3-bosqich.
YAkuniy
(10 min.)
3.1. O„quv faoliyatini yakunlaydi. Talabalar
diqqatini asosiy jihatlarga qaratadi. Bajarilgan
ishning kasbiy faoliyat uchun ahamiyatiga
to„xtaladi.
3.2. Mustqil ish uchun vazifa beradi.
3.1.
Tinglaydilar,
aniqlashtiradilar.
3.2. Mustaqil ish uchun
vazifalarni yozib oladilar.
3 – ilova.
Bilimlarni faollashtirish uchun savollar
1. Iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqaruvning zaruriyati nimada?
2. Bozor iqtisodiyotida davlatning iqtisodiy vazifasi nimadan iborat?
3. Iqtisodiyotni boshqarishning modellarining farqi nimada?
(klassik, monetar, keyns va niokeynscha)
4.Iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqaruvi usullarini ayting?
4 – ilova.
1. Muammoli vazifa
Davlatni iqtisodiyotga aralashuvi qay darajada bo„lishi kerak.
2. Uslubiy ko‘rsatma: xarakat ketma-ketligi (algoritm)
1. Muammoni savol shakliga keltiring.
2. Asosiy masalani shakllantiring, uning echimi muammoli savolga javob berish darajasida
bo„lsitn.
3. Milliy iqtisodiyot holatini tavsiflash imkonini beruvchi asosiy mezonlarni (belgi, tahlil
yo„nalishi) ayting.
4. Echish algoritmini tuzing.
5. Jamoa bo„lib tanlangan ko„rsatkichni baholang, ularni yoritish ketma-ketligini o„rnating.
.
3. Muammoni echish jadvali
Muammoni shakllantirilishi:
YAkuniy xulosa:
Quyi muammolarni shakllantirish
Echimlar mazmuni
Xulosalar
1
2
3
1.
2.
n.
Iqtisodiy islohotlar va iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish mexanizmining
shakllanishi.O`zbekistonda davlat mulkini xususiylashtirish va boshqarish iqtisodiyotni
tartibga solish vositasi
(Ma‟ruza 2 soat , amaliy mashg‟ulot 2 soat)
Ma‟ruza mashg„ulotida o„qitish texnologiyasi
Talabalar soni: 42 nafar
Vaqti – 2 soat
O„quv mashg„ulotining shakli
Kirish tematik ma‟ruza
Ma‟ruza
mashg„ulotining
rejasi
1. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish mexanizmi.
2. O`zbekistonda ijtimoiy yo`naltirilgan bozor iqtisodiyotiga
o`tish sharoitida institutsional(ma`muriy) islohotlarining
zarurligi va maqsadi.
3. Davlat mulki va tadbirkorligi. Iqtisodiy siyosatda davlat
mulkining o`rni va ahamiyati masalasi.
4. O`zbekistonda
davlat
mulkini
xususiylashtirishning
maqsadi va bosqichlari.
5. Davlat
mulkini
xususiylashtirish
va
boshqarish
samaradorligini oshirish yo`llari.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: iqtisodiyotni tartibga solishda davlatning roli va iqtisodiy
vazifalari to„g„risida yaxlit tassavur hosil qilish.
Pedagogik vazifalar:
- Iqtisodiyotni tartibga solishda
davlatning roli va tartibga solishdan
maqsadni tushuntirib berish
-
Bozor
iqtisodiyoti
sharoitida
islohotlarning vazifalariga toxtalib
izoh berish
- Davlat mulk shakllari uning bozor
iqtisodiyotida foydalanish usullarining
ahamiyatini tushuntirib berish
-O‟zbekistonda
davlat
mulkini
O‘quv faoliyatining natijalari:
Talaba:
- Davlat mulk shakllari uning iqtisodiyotda o ‘rnini
tushuna bilish
- O‘zbekistonda davlat mulkini xususiylashtirish va
uni boshqarishni o‘rganish davlat boshqaruvining
bilvosita usullarini ayta olish;
- davlat mulkini xususiylashtirish bosqichlarini
bilib olish;
-O‟zbekistonda davlat mulkini xususiylashtirishning
maqsadi va vazifalarini bilib olish;
xususiylashtirishning
maqsadi
va
bosqichlarini tushuntiradi;
O„qitish uslubi va texnikasi
Munozara ma‟ruza, aqliy hujum.
O„qitish shakli
Frontal, jamoa bo„lib ishlash.
O„qitish vositalari
Ma‟ruza matni, flip chart marker, skotch.
O„qitish sharoitlari
Namunadagi auditoriya.
Ma‟ruzaning texnologik kartasi.
1-ilova.
Bosqichlar,
Vaqti
Faoliyat mazmuni
o„qituvchi
talaba
1-bosqich.
Kursga va
mavzuga kirish
(10 min.)
1.1 Mavzu, uning rejasi va kutilayotgan
natijalarni e‟lon qiladi.
1.2. Mashg„ulotning munozara tarzda o„tishini
va munozara qoidalarini eslatadi (1-ilova).
1.1. YOzadilar.
1.2. Tarqatma materiallarni
korib chiqadi
2-bosqich.
Asosiy
(60 min.)
2.1.
Ma‟ruza
matnini
o„qib,
davlat
boshqaruvi to„g„risida qanday ma‟lumotlar
oldingiz?
2.2. Davlat boshqaruvi to„g„risida Keyns
ta‟limotining mazmunini aytib bera olasizmi?
degan savollar bilan murojaat qiladi.
2.3. Mashg„ulotni munozara tarzida davom
ettirilishini aytadi.
2.1. Javob beradilar.
2.2. Talabalar o„z fikrlarini
bildiradilar.
Savollar beradilar.
3-bosqich.
YAkuniy
(10 min.)
3.1. Munozara ma‟ruzasiga yakun yasaydi
asosiy masalar bo„yicha xulosa chiqaradi.
3.2.Munozara ishtirokchilarini baxolaydi.
3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi.
3.1. Tinglaydilar, yozib
oladi.
3.2. Aniqlashtiradi.
3.3. Topshiriqni yozib
oladi.
Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish yollari
Davlat korxonasinihissadorlik
jamiyatlariga aylantirish
Mulkni ayrim tadbirkor va ish
boshqaruvchilarga malum shartlar
boyicha berish
Davlat korxonasini jamoa mulkiga
aylantirish
Davlat mulkini cheklar(voucher)
boyicha fuqarolarga bepul berish
Davlat mol-mulkini kimoshdi savdosi
orqali sotish
Chet elliklarga sotish yoki qarz
xisobiga berish
Amaliy mashg„ulotida o„qitish texnologiyasi
Talabalar soni: 21 nafar
Vaqti-2 soat
O„quv
mashg„ulotining
shakli
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan
amaliy mashg‘ulot
Amaliy
mashg„ulotining
rejasi
1. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish mexanizmi.
2. Sobiq totalitar tuzumning iqtisodiyotni boshqarish organlari va
ularning
markazlashtirilgan,
ma`muriy-buyruqbozlik
boshqarish usullarining salbiy oqibatlari.
3. O`zbekistonda ijtimoiy yo`naltirilgan bozor iqtisodiyotiga
o`tish sharoitida institutsional (ma`muriy) islohotlarining
zarurligi va maqsadi. Institutsional (ma`muriy) islohotlarning
asosiy yo`nalishlari.
4. Davlatning iqtisodiyotni tartibga solishga qaratilgan yangi
strategiyasi va siyosatining maqsadi, vazifalari va asosiy
yo`nalishlari.
5. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi davom etayotgan sharoitda
O`zbekistonda davlat iqtisodiy siyosatining iqtisodiyotni
tartibga solish mexanizmi faoliyatining ijobiy natijalari.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: mavzu bo„yicha bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish
muammoli masalalarni echish ko„nikmalarini rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
- Iqtisodiyotni davlat tomonidan
tartibga solish mexanizmi haqida
tushuncha beradi;
-
Sobiq
totalitar
turizmning
iqtisodiyotni boshqarish organlari va
ularning
markazlashtirilgan,
ma‟muriy- buyruqbozlik boshqarish
usullarining
salbiy
oqibatlarini
tushuntiradi;
-
O‟zbekistonda
ijtimoiy
yo‟naltirilgan bozor iqtisodiyotiga
o‟tish
sharoitida
institutsional
(ma‟muriy) islohatlarining zarurligi
va maqsadi.Institutsional (ma‟muriy)
islohatlarning asosiy yo‟nalishlarini
yoritib beradi;
- Davlatning iqtisodiyotni tartibga
solishga qaratilgan yangi strategiyasi
va siyosatning maqsadi, vazifalari va
asosiy yo‟nalishlari haqida tushuncha
beradi.
O‘quv faoliyatining natijalari:
Talaba:
- Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish
mexanizmini aytib beradi;
- Sobiq totlitar turizmning iqtisodiyotni boshqarish
organlari va ularning markazlashtirilgan, ma‟muriy-
buyruqbozlik boshqarish usullarini va salbiy oqibatlarini
ayta olish
-
O‟zbekistonda
ijtimoy
yo‟naltirilgan
bozor
iqtisodiyotiga
o‟tish
sharoitida
institutsional
islohatlarning zarurligi haqida bilish
- Davlatning iqtisodiyotni tartibga solishga qaratilgan
yangi strategiyasi va siyosatning iqtisodiyotni tartibga
solish mexanizmi faoliyatinining ijobiy natijalarini ayta
olish;
- Jahon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi davom etayotgan
sharoitda O‟zbekistonda davlat iqtisodiy siyosatining
iqtisodiyotni tartibga solish mexanizmi faoliyatining
ijobiy natijalarini aytib berdadi;
O„qitish usullari va texnikasi
Muammoli usul, suhbat, aqliy hujum, munozara,
prezentatsiya.
O„qitish vositalari
Ma‟ruza matni, o„quv materiallari, konspektlar, A32
formatdagi qog„oz, marker, skotch
O„qitish shakllari
Jamoa va guruhlarda ishlash.
O„qitish sharoitilari
Guruhlarda ishlash uchun mo„ljallangan, kompyuter
texnologiyalari bilan jihozlangan auditoriya
Do'stlaringiz bilan baham: |