Bozor iqtisodiyoti shakllantirish sharoitida savdo

TOVAR

mehnat mahsuloti bo‘lib, o‘z ehtiyoji uchun emas, sotish uchun ishlab chiqarilgan, insoniyatni biron bir ehtiyojini

qondiradigan mahsulotdir.

U iste’mol qiymatiga va qiymatga ega bo‘ladi.

Tovar ayriboshlash (T-T)

Ijtimoiy mehnat taqsimotini rivojlanishi natijasida faqat ayriboshlash, ya’ni sotish

uchun ishlab chiqarish shakllanib, tovar ayriboshlash uchun umumiy bo‘lgan

ekvivalent – pul vujudga kelgan. Pulni vujudga kelishi natijasida oddiy tovar

ayriboshlash (T-T) tovar – pul uomalasiga

(T- P -T) aylanadi va tovar – pul muomalasi vujudga kelgan.

Tovar – pul muomalasi, bu ishlab chiqaruvchilar orasidagi va ishlab chiqaruvchilar bilan iste’molchilar o‘rtasidagi ijtimoiy – iqtisodiy munosabatdir. Taraqqiyot natijasida ayriboshlash doimiy ijtimoiy jarayonga aylangan

(T –P – T; P – T – P…). Oddiy tovar ayriboshlashda (T-T) oldi – sotdi jarayoni ajralmas bo‘lgan,

keyinchalik pul vujudga kelishi bilan bu jarayon zamon va makonda ajraldi, ya’ni

bu jarayon T – P; P –T; P –T – P; T – P – T; P –P kabilarga bo‘linadi. Tovar ishlab chiqarish jarayoni, ishlab chiqarish – iste’mol jarayonidan takror ishlab chiqarish jarayoniga aylanib, ishlab chiqarish, taqsimot, ayriboshlash va

iste’mol fazalari vujudga kelgan.