Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Jamg’arish nazariyasi.

 Bu nazariya iqtisodiy tsiklni  mehnat vositalari yoki 

kapitallashgan investitsion tovarlarni ishlab chiqarish hajmi bilan bog‘laydi.  

 Uzoq  muddat  foydalaniladigan  tovarlar  domiy  ravishda  emas,  balki 

iste‘molchi  daromadi  ko‘paygan  taqdirda  sotib  olinadi.  Shu  sababli,  bunday 

tovarlarga talab barqaror emas. Ishlab chiqarishni uzluksiz davom ettirish talabi esa 

investitsion tovarlarni doimiy ravishda ishlab chiqarishni zarur qilib quyadi. 

---

345 

Iste‘mol  o‘sib  borishi  bilan  investitsion  tovarlarga  talab  ham  ortadi.  Bunda 

ishlab  chiqarish  tarkibida  nomutanosibliklar  yuz  beradi,  ya‘ni  kundalik  va  uzoq 

muddat  foydalaniladigan  iste‘mol  tovarlari  hamda  investitsion  tovarlarni  ishlab 

chiqarish o‘rtasida nisbatlar buziladi. 

 Lekin  ko‘pchilik  iqtisodchilar  yetarli  darajada  iste‘mol  qilmaslik 

inqirozning  sababi  emas,  balki  uning  oqibatidir,  deb  ta‘kidlaydilar.  Ya‘ni 

iste‘molchilar daromadlarini ko‘proq  jamg‘armaga ajratganlari uchun emas, balki 

to‘lov  qobiliyatining  yetarli  emasligi,  ya‘ni  xarid  qilish  uchun  pulning 

yetishmasligidan bunday inqiroz kelib chiqadi.