Bozor infratuzilmasi

3. Daromad hajmi o‘sib borishi bilan o‘rtacha stavkasi o‘zgarishsiz qoluvchi soliqlar proporsional soliqlar deyiladi.
Soliqlarning bu turlarini alohida grafik orqali ifodalash mumkin (2-chizma).
Soliqlar amal qilish doirasi (markaziy va mahalliy soliqlar), mahsulot tannarxiga qo‘shilish usuli (to‘g‘ri va egri soliqlar) va iqtisodiy mazmuniga qarab ham turkumlanadi.


4-jadval. Davlat byudjeti daromadlaridagi to‘g‘ri soliqlar tarkibi (jamiga nisbatan %da) ⁶³

Ko‘rsatkichlar	2000	2001	2002	2003	2004
To‘g‘ri soliqlar	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0
Korxonalar foydasidan olinadigan soliq	49,4	39,7	34,4	34,1	29,9
Savdo va umumovqatlanish korxonalarining yalpi daromadidan soliq	-	-	-	-	8,5
Soliq to‘lashning soddalashtirilgan tizimi asosida mikrofirma va kichik korxonalardan olinadigan yagona soliq	-	7,8	13,1	14,1	10,2
Jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliq	44,5	44,9	45,6	46,7	46,2
Tadbirkorlik faoliyati bilan Shug‘ullanuvchilarni daromadidan olinadigan soliq	6,1	7,6	6,9	5,1	5,2

Manba: O‘zR Moliya vazirligi.
To‘g‘ri soliqlar tarkibida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i eng katta salmoqni tashkil etmoqda. Ushbu soliqning ulushi jismoniy shaxslar daromadlaridan olinadigan soliq stavkasini pasayishi hisobiga 2004 yilda 0,5% ga kamayib 46,2%ni tashkil qildi. Shu bilan bir vaqtda mikrofirmalar va kichik korxonalardan olinadigan yagona solik ulushi kamayishi ham kuzatildi (14,1%dan 10,2%gacha), bu esa savdo va umumiy ovqatlanish korxonalarini yalpi daromad bo‘yicha soliq to‘lashga o‘tganligi bilan izohlanadi.