Botanika o’simliklar anatomiyasi va morfologiyasi

tuguncha; MB - mevabarg.

GUL TUGUNI EVOLYUTSIYASI:

• Fransuz olimi Van Tigem va uning shogirdlari o‘tkazuvchi bog‘lamlarning saqlanib qolishi, gul tuguni retseptakulyar (lot. retseptakulum — gulo‘rni) dan rivojlangan degan fikrni ilgari suradilar. Ostki gul tuguni fillom (yunon. fillom-barg)

nazariyasiga binoan gulqc‘rg‘on va changchilarning tutashishidan kelib chiqqan.

Филипп Ван Тигем

GULDA TUGUNCHALARNING JOYLASHISHI

Tuguncha yoki urug‘don ginetsey (urug‘chi)ning eng muhim qismlaridan biri Ьо‘НЬ, gu^rnida о‘rnashishiga qarab: ustki tuguncha, ostki tuguncha va o‘rta tugunchalarga bo’linadi. Ustki tuguncha gul qismlaridan yuqorisida, o’rta tuguncha - gul qismlaridan o’rtasida (gul bandining kengaygan gulqo‘rg‘onida - na’matak, olcha, o‘rik, shaftoli), ostki tuguncha - gul qismlaridan pastda joylashadi.

Filogenetik jihatdan ustki gul tuguni ostki gul tugunidan qadimiyroqdir. Ustki gul tugun sodda gulli ko‘p mevali o‘simliklarda; ostki gul tuguni esa murakkab gulli rivojlangan o‘simliklarda ko‘proq uchraydi.

MEGASPOROGNEZ:

Gulning tugunchasida bir yoki ko‘p miqdorda urug‘ murtak - megasporangiy taraqqiy etadi, uning ichida urug‘chi gametofit (murtak xaltasi) rivojlanadi.

/ — материнская клетка мегаспоры; 2 — метафаза I; 3 — мнтсркннез; 4 — метафаза II; 5 — тетрада мегиспор; б—-// — деления ядра мегаспоры; 12 — восьмиядерный зародышевый

мешок.

ро^й; 2 - tashqi urug‘murtak ро^й; 3 — tuxum hujayra; 4 - murtak xaltasi; 5 - nusellus; 6 - xalaza; 7 - antipodlar; 8 - ikkilamchi yadro; 9 - sinergidlar;

Схема мегашорогенеза(1-5 - клетка ^хешорш растет, i о -funikulus; 11 -platsenta; 12 -c‘tkazuvchi превращаясь в материнскую клетку мегаспоры). naylar 13 - mikropile

и мегагаметогенеза (6-12 - делится только ядро) у растений.