Botanika indd

Novdada barglar qanchalik ko‘p va qalin bo‘lmasin, ular hamma vaqt quyosh nuri bevosita tushib turadigan holatda joylashadi, barglar quyoshga qarab o‘girilib turadi.

1. 
   Barglar novdada qanday joylashadi?
   
2. 
   O‘simliklar bargi nima uchun bir-biriga soya solmaydi?
   

1. 
   Maktab tajriba dalasida, ko‘changizda va xonada o‘sib tur- gan o‘simliklar bargi novdada qanday joylashganligini aniqlab, nomlarini yozib oling.
   
2. 
   Xonalarda o‘stiriladigan gullardan ikkitasini olib, deraza yoniga qo‘ying. Ulardan bittasini har kuni quyosh tushadigan tomonga qaratib aylantirib turing. Ikkinchisiga tegmang. Oradan bir necha kun o‘tgach ikkala gultuvakdagi o‘simliklaming barglari qanday holatda ekanligini taqqoslab ko‘ring. Natijasini izohlab, yozib qo‘ying.
   

18-§. BARGLARNING ICHKI TUZILISHI
Barglar ham, o‘simliklaming boshqa organlari kabi hujayralardan tuzilgan. Birorta o‘simlikning yangi bargi- dan ko‘ndalangiga yupqa kesib olib, buyum oynasidagi bir tomchi suvga joylanadi, so‘ngra ustidan qoplagich oyna yopib, mikroskopda ko‘riladi (36-rasm).
Barg yaprog‘ining ustki va ostki tomoni po‘st bilan qop- langan. Uning hujayralari bir-biriga zich yondashgan. Barg po‘stining deyarli hamma hujayralari shaffof bo‘lib, ular or- qali yorug‘lik barg ichiga o‘tadi. Po‘st bargning ichki qat- lamlarini shikastlanishdan va qurib qolishdan saqlaydi. Barg po‘stida yana loviyasimon juft hujayralar bo‘lib, ularda si- toplazma va yadrodan tashqari, yashil tusdagi plastidalar ham bo‘ladi. Ular barg og‘izchalari hujayralari deyiladi. Og‘izchalar barglaming faqat ostki tomonida emas, balki ust- ki tomonida ham bo‘ladi.
Barglaming ustki va ostki tomonidagi po‘sti oralig‘ida barg eti hujayralari joylashgan. Ular qobiq hamda sito- plazma, yadro, xlorofill donachalaridan tashkil topgan. Barg eti hujayralari bir necha qavat bo‘lib joylashgan. Ustki po‘st tagidagi qavat ustunchalarga o‘xshash cho‘ziq hujayralardan 41