Botanika indd

tobulg‘i,  olcha,  na’matak,  olma,  olxo‘ri,
 
bodom,  nok,  shaftoli,  kamxastak,  gilos,  qulupnay,  may-
 
munjon 
kabi  turkumlar kiradi  (94-rasm).
Mazkur  oilaga kiruvchi tur va turkumlaming ko‘pligi tu- 
fayli  ulaming  gul  tuzilishini  yagona  formula  va  diagramma 
bilan  ifodalab  bo‘lmaydi.
Tog‘  va  to‘qaylarda  na’matak  turkumiga  mansub  turlar 
o‘sadi.  Ulardan biri  oddiy 
na’matak
 (ra’no)dir  (95-rasm).
U  bo‘yi  2-3  m  ga  yetadigan,  poyasi  ko‘p,  tikanli,  ser- 
shox  buta.  Barglari  murakkab,  toq  patsimon,  5-9  yaproq- 
chali.  Iyun-iyul  oylarida gullaydi.  Gullari  yirik,  eni  8-9  sm, 
asosan och pushti,  gulkosacha va gultoji 5 tadan.  Gulda juda 
ko‘p  changchi  va urug‘chilari  bor.
Na’matakning  soxta  mevasi  to‘q  qizil,  etdor,  uzunchoq 
tuxumsimon,  uzunligi  2-3  sm,  ichida  juda  ko‘p  qattiq 
urug‘lari  bor.  Meva  tarkibida  inson  salomatligi  uchun  zarur 
moddalardan  darmondori,  limon kislota,  oshlovchi  va bosh­
qa moddalar bo‘ladi.  Tabobatda avitaminoz kasalligining ol- 
dini  olish  va  davolashda  ishlatiladi.
0 ‘zbekistonda  bu  turkumga  mansub  13  tur  o‘simlik 
o‘sadi.  Na’matak  madaniy  atirgullaming  yowoyi  turi  hi- 
soblanadi.