Botanika indd

rizoid 
poya
85-rasm. Funariya yo‘sini
101

---

mineral  tuzlardan  kraxmal  va boshqa  organik moddalar ho­
sil  bo‘ladi.
Funariya  yo‘sinining  ko‘payish  usuli  ancha  murakkab. 
Novdalarining  uchida  barglar  orasida jinsiy  a’zolari  yetila- 
di.  Anteridiylarda ko‘p  miqdorda  ikki  xivchinli  harakatchan 
jinsiy  hujayralar -  
spermatozoidlar
 hosil  bo‘ladi.
Urg‘ochilik jinsiy  a’zolari  -   arxegoniylar  kolba  shaklida 
bo‘ladi.  Har  bir  arxegoniyda  bittadan 
tuxum  hujayra
  hosil
Bahorgi  yog‘ingarchilik  paytida  yo‘sinlaming  ustini  suv 
bosib,  anteridiy  va  arxegoniylaming  uchi  ochiladi.  Sper­
matozoidlar  anteridiydan  suvga  chiqadi,  xivchinlari  orqali 
harakat  qilib,  arxegoniylar  ichiga  kiradi  va  ulaming  ichida- 
gi tuxum hujayra bilan qo‘shilib, 
zigota
 hosil qiladi.  Oradan 
ozgina  vaqt  o‘tgach,  zigota  o‘sib,  sporofitni  hosil  qiladi.  U 
sporangiyband va uning uchida joylashgan sporalar hosil qi- 
ladigan  ko‘sakcha -   sporangiydan  iborat.  Sporalar yetilgan- 
dan  so‘ng  to‘kiladi  va  tarqaladi.
Sporadan  jinsiy  bo‘g‘in  -   gametofit  rivojlanadi.  Nam 
tuproqqa  tushgan  spora  о‘sib,  ko‘p  hujayrali,  shoxlangan, 
ingichka  yashil  iplami  beradi.  Ip  shoxlarida 
kurtaklar
  pay- 
do bo‘ladi.  Har bir kurtakdan esa yangi poya-bargli funariya 
yo‘sini  o‘sib  chiqadi  (86-rasm).
Shunday qilib, zigotadan jinssiz bo‘g‘in rivojlanadi. U spo- 
rangiy bandi,  sporangiy va uning  ichidagi  sporalardan  iborat.
Yo‘sinlar yuksak  o‘simliklaming  tubani  hisoblanadi.
86-rasm.