Boshqaruv hisobi va moliya

Xatarlarni hushyorlik bilan kuzatib boorish. 
Kredit shartnomasini tuzib, mablaglarni mijoz ixtiyoriga berish hali kredit 
operatsiyasini tugallangini bildirmaydi. Chunki xatar kredit muddati davomida 
saqlanib turadi. Jumladan, bu korxonalarga beriladigan qisqa muddatli kreditlarga 
ham tegishilidair. Doimiy kuzatuvni amalgam oshirib boorish zarur, chunki kredit 
berish uchun qaror qabul qilishga asos bulgan unsurlarda ruy berishi mumkin 
bulgan xatarlarni uz vaqtida aniqlab uni bartaraf qilishi juda muhim. 
Salbiy hodisalarni tezlik bilan aniqlash va zudlik bilan uni oldini oladigan 
choralarni kurish, mijozlar bankrot bulganda bank azrarlarini kamaytiradigan 
omillardan hisoblanadi. 
Buning uchun quydagi tartibga rioya qilish kerak: 
-mijoz holatini tekshirish uchun javobgarlik; 
-boshqarish uchun yaxshi axborot tizimiga ega bulish; 
-kreditning ortib borishini kuzatishi; 
-tulanmagan tulovlarni identifikatsiya qilish; 
-mablaglar harakati ustidan nazorat qilish; 
-mijoz holatini kuzatib boorish; 
-dosyeni har yili kurib chiqish. 
Mijoz bankka uz vaqtida yillik, choraklik, zarurat tugilganda esa oraliq oylik 
hisobotlarini junatib turishi lozim. Xisobotning kechikishiesa, salbiy natijalar bilan 

---

39 
bogliq buladi. Moliyaviy hujjatlarni olishning jadvalini tuzib chiqish zarur, ular 
kechikib qolganda esa bu haqda mijozga eslatma junatish lozim. Bu sohada 
mikroinformatika juda qul kelishi mukin. Yillik moliyaviy hisobotlar albatta 
rasmiy auditorlik tekshiruvidan utishi zarur bulgan holni nazardan kohchirmaslik 
kerak. Ikkihisobot davri oraliqi uchun korxona bankka oraliq hisobotlarni va pul 
mablaglari holatining proglozlari junatishi lozim (korxona bu hujjatlarni elon 
qilishga majbur bulsa). Boshqa korxonalardan esa bu kabi hujjatlar, hususan, 
ularning ahvoliga nisbatan shub‟halar mavjud bulib qolganda, bankning qaroriga 
kura tlab qilib ilnishi mukin.