Boshqaruv hisobi

2-§. Strategik boshqaruv hisobini tashkil etish va yuritishning nazariy va uslubiy asoslari

Xo‘jalik yurituvchi subyektlar boshqaruvining axborot, ya’ni ma’lumotlar bilan ta’minlanishi hisob-tahlil tizimi (HTT) vositasida amalga oshirilishini hisobga olgan holda uning takomillashuvi yangi progressiv hisob turlaridan foydalanish asosida amalga oshirilishi mumkin. Zamonaviy sharoitda strategik boshqaruv hisobi ana shunday muhim vazifani bajaruvchi vosita sifatida namoyon bo‘ladi.

Hisobning ushbu turi buxgalteriya hisobining evolutsiyasi, ya’ni moliyaviy buxgalteriya hisobiga xos bo‘lgan kamchiliklarni yengib o‘tish natijasida hosil bo‘lgan. Bunday kamchiliklar qatoriga: ma’lumot shakllanishining past relevantligi, buxgalteriya (moliyaviy) hisobotining tarixiy tavsifi, aktivlar va majburiyatlarni baholashda turli konsepsiyalarning ishlatilishi hamda, natija sifatida, ma’lumotlarning mos kelmasligi, tashqi ma’lumotlarning inobatga olinmasligi kiritilishi lozim. Zamonaviy sharoit HTT doirasida nafaqat moliyaviy-xo‘jalik faoliyat natijalari to‘g‘risidagi, balki mavjud barcha ma’lumotlar, omillar, fikr-mulohazalardan foydalanish asosida byudjetlashtirish va rejalashtirish tizimining vujudga kelishini talab etuvchi, prognoz qiluvchi ma’lumotlarning ham shakllanishi zaruratini talab etadi. HTT doirasida menejerlarning axborot talabiga mos keladigan operativ, taktik va strategik ma’lumotni shakllantirish imkoniyatini beradigan boshqaruvning hisob-tahlil ta’minoti shakllanishi zarur. Strategik boshqaruv hisobi ushbu masalaning xuddi ana shu yechimiga qaratilganligi bilan ham ahamiyatlidir.
Amaldagi qonunchilik talablariga ko‘ra xo‘jalik yurituvchi subyektlarda moliyaviy, soliq, boshqaruv hisoblari strategik hisobning uslubiy hamda amaliy asosini tashkil qiladi (4-rasm).
Strategik hisob haqida fikr-mulohazalar yuritilayotgan vaqtda uning mohiyatini keng va tor ma’noda talqin qilish mumkin. Tor ma’noda yondashilganda strategik hisob strategik moliyaviy, strategik soliq hamda strategik boshqaruv hisoblarini o‘z ichiga olishi e’tirof etiladi. Haqiqatdan ham hisobning ushbu turi moliyaviy, soliq va boshqaruv hisoblaridan mustaqil bo‘lmasdan, ular bilan o‘zaro uzviy bog‘liqligini tan olish kerak.

Strategik moliyaviy hisob

Strategik soliq hisobi

Strategik boshqaruv hisobi

Moliyaviy hisob

Soliq hisobi

Boshqaruv hisobi

2.