Boshqaruv hisobi


Boshqaruvga oid qarashlarning rivojlanish bosqichlari



Download 1,19 Mb.
bet3/198
Sana24.06.2022
Hajmi1,19 Mb.
#698090
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   198
Bog'liq
BOSHQARUV HISOBI nashriyot (4)

Boshqaruvga oid qarashlarning rivojlanish bosqichlari





Yillar

Shaxs yoki etnik guruh

Menejmentning rivojlanishidagi asosiy hissasi

Eramizdan oldin

5000

Shumerlar

Yozuv vujudga keldi, ma’lumotlar qayd qilina boshlandi

4000

Misrliklar

Rejalashtirish, tashkillashtirish va nazorat qilish zarurligi asoslandi

2600

Misrliklar

Boshqaruvni tashkil etishdagi nomarkazlashtirish tamoyiliga amal qilish asoslandi

1800

Xammurapi

Nazorat qilishda guvohlar va yozma hujjutlardan foydalanish, eng kam ish haqining belgilanishi, javobgarlikni boshqalarga yuklashlarga yo‘l qo‘yib bo‘lmasligi tan olingan

1491

Yahudiylar

Tashkillashtirish konsepsiyasi asoslandi

600

Navuxodonosor

Ishlab chiqarishni nazorat qilish va rag‘batlantirishni ish haqi orqali amalga oshirish

400

Suqrot

Menejmentning universallik tamoyili shakllantirildi

400

Ksenofont

Menejmentning alohida san'at turi sifatida tan olinishi

175

Katon

Ishlarni yozib borilishidan foydalanish

Eramizda

20

Iisus Xristos (Iso payg‘ambar)

Yagona boshlanish. Oltin qoida. Insoniy munosabatlar

1100

Gazali (Imom G‘azzoliy)

Menejerga qo‘yiladigan talablar

1835

Marshall, Logman

Menejmentning tan olinishi va nisbatan muhimligining muhokama qilinishi

1881

Jozef Varton

Kollejlar uchun tadbirkorlik menejmenti kursining ishlab chiqilishi

1900

F.U.Teylor

Ilmiy menejment, tizimli yondashuv, kadrlar menejmenti, mehnat va menejment o‘rtasida kooperatsiyaning zarurligi, funksional tashkilot, baholash

1916

G.Fayol

A.G.Chern



Menejmentning dastlabki to‘liq nazariyasi shakllandi, uning funksiyalari, tamoyillari, menejmentning o‘qitilishini zarurligini tan olinishi
Menejmentning funksional konsepsiyasi

1919

Morris Kuk

Menejmentdan turli sohalarda foydalanish imkoniyati ochildi

1927

Elton Meyo

Guruhli intilishlarning sotsiologik konsepsiyasi

1943

Lindell Urvik

Menejment tamoyillarining yagona korrelatsiyasi ishlab chiqilishi

1949

Norbert Viner

Informatsiyalar nazariyasida tizimli tahlilning ishlab chiqilishi

1976

Romari Styuart

Har xil vaziyatlarda menejer faoliyatini cheklash va alternativ usullar

1985

Tom Peters

Iste’molchilarga odamlar singari, tashkilot personaliga esa biznes rivojlanishining muhim resursi kabi munosabatda bo‘lish



Karlof tomonidan bir tizimga solingan boshqaruvga oid qarashlarning eng muhim rivojlanish bosqichlari shu sohani o‘rganmoqchi bo‘lganlar uchun muhim yo‘riqnomadir. Ana shu tizimda keltirilgan, ya’ni qadimda o‘rganilgan boshqaruv usullarining aksariyati bugungi kunda ham o‘z dolzarbligi va ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q. Shunga muvofiq, ularni yanada rivojlantirish, xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatiga yaqin bo‘lgan jihatlarini takomillashtirish, zamonaviy boshqaruv fanining rivojlanishiga katta hissa qo‘shadi.
Taraqqiyotning hozirgi bosqichida, boshqaruvga oid qarashlarning tez rivojlanayotganligini kuzatish mumkin.
Bu taraqqiyot bosqichidagi boshqaruv qanday bo‘lishi, xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini samarali tashkil qilish uchun uning qaysi yo‘nalishlari, tamoyillari va usullari asos qilib olinishi lozim degan muhim masalani yechish maqsadida uning iqtisodiy rivojlanish tarixiga yaqin bo‘lgan davrdagi nazariyasi mohiyatini, tashkil qilishning yo‘nalishi va usullarini yaqindan o‘rganish lozim.
Bu borada butun dunyoda tan olingan amerikalik injener Teylorning (1856–1915y.) hissasi katta bo‘lgan. U boshqaruv nazariyasining rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan. Bunga, asosan, XX asr boshlarida AQSHda yuzaga kelgan ijtimoiy-siyosiy vaziyat turtki bo‘lgan. AQSH uchun ushbu davrda sanoatning gurkirab rivojlanishi xususiyatli bo‘lib, temir yo‘l tarmoqlari mamlakatni samarali boshqaruvga ehtiyoj sezgan yirik ishchi kuchi bozoriga aylantirdi. Birinchi navbatda tadbirkorlar boshqarish usullariga katta e’tibor bergan xo‘jalik yurituvchi subyektlar gullab-yashnadi.
O‘sha vaqtgacha tadbirkorlarga menejmentning sirlari o‘rgatilmas edi. Ammo oldindan to‘plangan tajribalar o‘z ijobiy natijasini berdi 9.
Eng muhimi va mamlakatimiz amaliyoti uchun e’tiborlisi — ana shu davrda boshqaruv san'ati tajribalar asosida rivojlandi, boshqaruvga o‘qitish esa, faqat tadbirkorlarning shaxsiy xatolari va kashfiyotlari evaziga amalga oshirildi. Ana shu vujudga kelgan iqtisodiy-ijtimoiy vaziyatning barchasi boshqaruvning fan sifatida kelib chiqishi uchun asos yaratdi.
Boshqaruv to‘g‘risidagi zamonaviy fan 1911-yilda Teylorning "Ilmiy boshqaruv tamoyillari" kitobi nashrdan chiqishi bilan boshlandi. Teylor quyidagicha tavsiflanadigan "Ilmiy boshqaruv" tizimini taklif qildi: "An’anaviy bilimlar o‘rniga — fan; qarama-qarshiliklar o‘rniga
— garmoniya; yakka mehnat o‘rniga — hamkorlik; unumdorlikni cheklash o‘rniga — maksimal unumdorlik; har bir alohida ishchining eng maksimal unumdorlikka erishishi va eng yuqori darajadagi farovonlik"10.
Teylor birinchi bo‘lib, har qanday ixtiyoriy olingan xo‘jalik yurituvchi subyektda boshqaruvni samarali tashkil qilish uchun quyidagi 4 ta mezon bajarilishi lozimligini ilmiy jihatdan asoslagan 11:


Download 1,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   198




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish